Түүх: Засвар хоорондын ялгаа

'''Түүх''' ({{lang-el|''ἱστορία''}}) гэж [[хүн|хүний]] [[амьдрал]], [[нийгэм|нийгмийн]] үйл явцыг цаг хугацаа, орчинтой нь уялдуулан задлан шинжилж, үр дагавар, нөхцөл, харилцаа холбоо зэргийг нь сийрүүлэн бичсэн бичиг баримтуудыг хэлнэ. Илүү өргөн утгаараа тэрхүү "үйл явц" гэж ойлгож болно. Бас хүний амьдралаас гадна ямар нэгэн үзэгдэл,зүйлсд ч гэсэн хэрэглэгдэх тохиолдол байдаг.

 

Хүн төрөлхтний түүхийг анх системчлэн бичсэн хүмүүс нь [[Эртний Грек|Эртний Грекийн]] [[Плутархи]], [[Хань улс|Хань улсын]] түүхч [[Сы Ма Цянь]] нар болно. Плутархи нь эртний Грекийн улс төр, нийгэм, дипломат, дайн байлдааны түүхийг тухайн үеийн бага [[Ази|Азид]] байсан [[Ассир|Ассирийн]] [[Эзэнт гүрэн]] болон Грекийн зөрчил дээр тулгуурлан бичжээ. Өөрөөр хэлбэл, [[Газар дундын тэнгис|Газар дундын тэнгисийг]] ноёрхох эрхийн төлөөх Европ Азийн хоёр гүрний зөрчилдөөнийг харуулжээ. Тэгвэл Сы Ма Цянь Хятадын анхны нэгдмэл улс болох Цинь улсаас эхэлсэн Хятадын [[хаант засаглал|хаант засаглалыг]] хэрхэн зөвтгөх, мөн ертөнцийн цорын ганц соёл иргэншилт улс болох [[Хань гүрэн]] болон түүнийг тойрсон бүдүүлэг харанхуй улсуудын тухай номлосноороо онцлог юм. Өөрөөр хэлбэл хятад төвт түүхийн үзлийг Сы Ма Цянь анх удаа түүх бичлэгийнхээ үндсэн [[философи]] болгожээ. Хятад улсын өнөөдрийн түүх судлал Сы Ма Цяний үеэс ер өөрчлөгдөн хөгжиж чадаагүй байна. [[Монголын түүх]] бичлэг эртнээс [[Хятад]], [[Перс]], [[Орос]] зэрэг орнуудад бичигдэж ирсэн бөгөөд Монголчууд өөрсдөө түүхээ идэвхтэй бичиж эхэлсэн үе нь нэлээд хожуу [[16-р зуун|16 дугаар зуунаас]] эхэлнэ. [[Алтан товч]], [[Эрдэнийн эрх]], [[Асрагч нэртийн түүх]] зэрэг юм. [[1240]] онд зохиогдсон гэж үзэж буй [[Нууц Товчоо]] нь зохиогч нь хэн болох нь маргаантай, мөн түүхийн эх сурвалжийн хувьд эргэлзээтэй, түүхэн зохиолын хэмжээнд авч үзэх ёстой хэмээн зарим [[Монголч эрдэмтэд]] үздэг юм.

 

* [[Монголын түүх|Монгол]]

* [[Африкийн түүх|Африк]]

* [[Антарктид]]

 

* [[Байгалийн түүх]]

* [[Шашны түүх]]

* [[Шинжлэх ухаан, технологийн түүх]]

 

(''Түүхийн шинжлэх ухааны салбар биш'')

 

 

== Гадны холбоос ==

* [http://www.ericdigests.org/1994/core.htm The Core Ideas of "Lessons from History: Essential Understandings and Historical Perspectives Students Should Acquire." ERIC Digest.]

* [http://www.ericdigests.org/1995-1/history.htm Achieving History Standards in Elementary Schools. ERIC Digest.]

{{Шинжлэх Ухаан}}

 

 

[[af:Geskiedenis]]

[[tpi:Histori]]

[[tr:Tarih]]

[[ug:تارىخ]]

[[uk:Історія]]