Полимеразын гинжин урвал: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б r2.7.2+) (робот Өөрчилж байна: fa:واکنش زنجیره‌ای پلیمراز
б r2.7.3) (робот Нэмж байна: mk:Полимераза верижна реакција; косметические изменения
Мөр 1:
{{redirect|ПГУ}}
[[ЗурагФайл:PCR tubes.png|thumb|300px|Найман ширхэг ПГУ-ын бортого бүхий хүхээ. Бортого бүр нь 100 µл урвалжын багтаамжтай.]]
'''Полимеразын гинжин урвал''' ('''ПГУ''') нь [[Молекул биологи|молекул биологид]] өргөн хэрэглэгддэг шинжилгээний арга юм. Үүний нэр нь [[ДНХ полимераза]] гэдгээс гаралтай. ДНХ полимеразагаар [[ДНХ]]-ын өчүүхэн хэсгийг '' зохиомол орчинд буюу ([[Инвитро|инвитрод]])'' [[Фермент|ферментийн]] [[ДНХ репликац|репликац]] ашиглан олшруулдаг (ампликац). Полимеразын гинжин урвал явагдахад өөрөө өөрийгөө үүсгэсэн ДНХ нь олшруулалтад хэрэглэгдэх загвар болдог. Улмаар ДНХ-ын загвар [[Экспоненциал өсөлт|экспоненциалаар]] олшрох [[гинжин урвал]] хөдөлгөөнд орж эхэлдэг. ПГУ-ын тусламжтай ДНХ-ийн өчүүхэн хэсгийн ганц эсвэл цөөн хуулбарыг олшруулж хэдэн сая болон түүнээс дээш ДНХ-ийн хэсгийг гарган авах боломжтой. ПГУ-ыг ДНХ-ын хэлбэрийг өөрчлөхгүйгээр гүйцэтгэх мөн боломжтой бөгөөд үүнийг өргөжүүлэн хөгжүүлж [[Генийн инженерчлэл|генетикийн инженерчлэлийн]] өргөн талбарт хэрэглэж болдог.
 
Мөр 6:
 
== ПГУ-ын зарчим болон ажиллах горим ==
[[ЗурагФайл:Pcr machine.jpg|thumb|200px|'''Зураг 1a''': Дээр үеийн ПГУ-ын термоциклер]]
[[ЗурагФайл:Primitive PCR machine for scrap.JPG|thumb|'''Зураг 1b''': Нилээн дээр үеийн ПГУ-ын гурван температруын шатлал бүхий термоциклер]]
Полимеразын гинжин урвалыг ДНХ-ийн хэлхээний тодорхой хэсгийг (бай ДНХ) олшруулахад ашигладаг. Тэр тодорхой хэсэг нь дан ганц ген, генийн хэсэг, эсвэл кодлогдоогүй дараалал байж болно. Ихэнх ПГУ-ын аргуудын нийтлэг тал нь дээд тал нь 10 [[кило хос суурь]] (кс) хүртэл урттай хэрчимүүдийг олшруулдаг. Гэвч зарим аргууд нь 40 кс хэмжээтэй хэрчимүүдийг олшруулах боломжтой байдаг.<ref>{{cite journal |author=Cheng S, Fockler C, Barnes WM, Higuchi R|year= 1994|title=Effective amplification of long targets from cloned inserts and human genomic DNA|journal=Proc Natl Acad Sci.|volume=91|pages=5695-5699|id=PMID 8202550}}</ref>
 
Мөр 19:
=== Ажиллах зарчим ===
 
[[ЗурагФайл:PCR.svg|thumb|right|300px|'''Зураг 2''': ПГУ-ын мөчлөгийн схем зураг. '''(1) Denaturing at 94-96°C. (2) Annealing at ~65°C (3) Elongation at 72°C'''. Four cycles are shown here.]]
 
ПГУ нь гол төлөв 20-оос 35 хүртэл давтагдах температурын өөрчлөлтүүдийн цувралаас бүрдэнэ. Эдгээр өөрчлөлтүүдийг мөчлөг буюу цикл гэдэг. Мөчлөг бүр нь 2-3 удаагийн тасралттай (дискрет) температуруудын шатлалаас бүрддэг. Хамгийн түгээмэл ПГУ нь температурын гурван шатлалтай мөчлөгүүдээр явагддаг (Зураг 2). Мөчлөг бүр нь ихэвчлэн өндөрт хэмд (>90&nbsp;°C) температурын нэг шатлалаар эхлэх бөгөөд үүнийг ''барилт'' гэдэг. Улмаар эцсийн бүтээгдэхүүний өргөтгөл эсвэл түр хадгалалтын төгсгөлд дахин нэг барилт явагддаг. Мөчлөг бүрд ашиглагдах температурын хэмжээ болон тухайн температурт барих хугацаа зэрэг нь олон хүчин зүйлсээс хамаардаг. Эдгээрт ДНХ-ийн нийлэгжилтэд хэрэглэгдэх фермент, урвал дахь [[Нуклеотид|дНТФ (дезоксирибонуклеотид трифосфат)]] болон хоёр валентын ионуудын найрлага, мөн праймеруудын хайлах температур ([[ДНХ хайлалт|Tm]]) зэрэг нь ордог.<ref>{{cite journal | author=Rychlik W, Spencer WJ, Rhoads RE| title=Optimization of the annealing temperature for DNA amplification in vitro| journal=Nucl Acids Res| year=1990 |url=http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pubmed&pubmedid=2243783| pages=6409-6412|volume=18|PMID=2243783}}</ref>
 
* ''Эхлэх шатлал'': Энэ шатлалд урвалыг 94-96&nbsp;°C (хэрэв дулаанд маш тогтвортой полимераз хэрэглэгдэж буй үед 98&nbsp;°C хүртэл) температурт хүртэл халаана. Энэ температурт 1-9 минут орчим барьдаг. Энэ нь зөвхөн халуун эхлүүлэлттэй ПГУ-аар (ХЭ ПГУ) тавигддаг дулааны идэвхжүүлэлт шаарддаг ДНХ полимеразуудад ашиглагддаг.<ref name=antibody_hot_start>{{cite journal | journal=Bio/Technology| title=Antibodies as Thermolabile Switches: High Temperature Triggering for the Polymerase Chain Reaction| author=D.J. Sharkey, E.R. Scalice, K.G. Christy Jr., S.M. Atwood, and J.L. Daiss| year=1994| volume=12| pages=506-509}}</ref>
Мөр 59:
[[ko:중합효소 연쇄 반응]]
[[lt:PGR]]
[[mk:Полимераза верижна реакција]]
[[ml:പോളിമെറേയ്സ് ചെയിൻ റിയാക്ഷൻ]]
[[nl:Polymerase-kettingreactie]]