Киргиз хэл: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б r2.7.2) (робот Нэмж байна: ca:Kirguís
бNo edit summary
Мөр 25:
'''Хиргис хэл'''<ref>[[Цэндийн Дамдинсүрэн|Ц.Дамдинсүрэн]], А.Лувсандэндэв нарын зохиосон "Орос-Монгол толь" (1982)-д ''киргизский язык'' гэдэг үгийг ''хиргис хэл'' гэж орчуулан бичсэнийг баримтлав.</ref> (тухайн хэлээрх нэрийдэл ''Кыргыз тили, Кыргызча,'' قىرعىزچا, قىرعىز تىلى; {{lang-ru|Киргизский язык}}) — [[Хиргис|Хиргис угсаатны]] хэл, [[Кыргызстан]]ы төрийн албан ёсны хэл. Хэл шинжлэлийн ангиллаар [[Түрэг хэлний бүлэг|Түрэг бүлгийн]] Кыпчак дэд бүлэгт харъяалагддаг. Одоо цагт [[Хасаг хэл]]тэй ихээр ойртон ижилсэж байгаа.
 
[[Кыргызстан]]ы 2009 оны хүн амын тооллогоор төрөлх Хиргис хэлтэн 3,830,556, хоёрдугаар хэл боловч Хиргис хэлийг чөлөөтэй эзэмшсэн 271,187 хүн (212,063 [[Узбек үндэстэн|Узбек]] угсаатанүндэстэн багтана) байна гэсэн дүн гарсан. Иймээс Кыргызстанд 4 сая гаран Хиргис хэлээр хэлэлцэгч байгаа аж.<ref name="Pervy">Национальный статистический комитете Кыргызской Республики. Перепись населения и жилищного фонда Кыргызской Республики 2009 года. Распределение населения отдельных национальностей по родному языку</ref><ref name="Vtoroy">Национальный статистический комитете Кыргызской Республики. Перепись населения и жилищного фонда Кыргызской Республики 2009 года. Распределение населения отдельных национальностей по владению вторым языком</ref> Мөн [[Казахстан]], [[БНХАУ]] ([[Шиньжян]]), [[Узбекистан]], [[Тажикистан]]д Хиргисээр ярилцдаг [[Хиргис|Хиргисүүд]] байгаа.
 
Өнөө үед Кыргызстанд [[Кирилл үсэг|Кирилл]], БНХАУ-д [[Араб үсэг]]т суурилсан Хиргис хэлний хоёр цагаан хэрэглэгдэж байна. [[1928]]-[[1940]] хооронд Зөвлөлтийн ард түмний адилаар [[Латин үсэг|Латин үсгээр]] тэмдэглэж байснаа болиод 1940 оноос Кириллд бүрмөсөн шилжжээ. Монголынхоос нэг үсгээр илүү буюу Орос цагаан толгойн үсгүүд дээр [[ң]], [[ө]], [[ү]] гурван үсгийг нэмж Хиргис хэлний кирилл цагаан толгой болдог. ң бол /ŋ/ (Монгол бичгийн их инхэлэг) авиаг тэмдэглэж Башкир, Татар, [[Халимаг хэл|Халимаг]], [[Хасаг хэл|Хасаг]], Хиргис зэрэг Зөвлөлтийн үед зохиогдсон цагаан толгойдод байдаг үсэг юм.