Хэрэглэгч:Bilguun.alt/Ноорог/Генетик: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Мөр 7:
</ref><ref name=Hartl_and_Jones>
{{cite book| author=Hartl D & Jones E| title=Genetics: Analysis of Genes and Genomes, 6th edition| publisher=Jones & Bartlett| year=2005}} 854 pages. ISBN 0-7637-1511-5.
</ref> [[Балар эртний үе|Балар эртний үеээс]] [[Сонгон үржүүлэлт|сонгон үржүүлэх]] аргаар ургамал болон амьтаныг сайжруулах зорилгоор онцлог шинж чанарын удамшилын талаарх мэдлэг цаагуураа ашиглагдсаар ирсэн юм. Гэхдээ удамшилын механизмыг олж таних зорилготой орчин үеийн генетикийн шинжлэх ухаан нь 1800-аад оны дунд үед амьдарч байсан [[Грегор Мендел|Грегор Менделийн]] хийсэн ажилаас улбаалдаг.<ref name=Weiling>{{cite journal| author=Weiling F| title=Historical study: Johann Gregor Mendel 1822-1884|journal=American Journal of Medical Genetics| volume=40| issue=1|pages=1-25; discussion 26 |year=1991 |pmid=1887835}}</ref> Хэдий тэрээр удамшилын зүй тогтолын физик суурь тулгуурыг мэддээгүймэддэгүй байсан ч Мендел удамшилудамшилын тулгуур нь тодорхой шинж чанар хамаарлгүйхоорондоо хамааралгүй замаар удамших дискрет процесс болохыг ажигласан байна. Удамшилын эдгээр тулгуур нэгжүүдийг өнөө үед [[гени]] гэж нэрлэдэг.
 
1900-аад оны эхэн үед Менделийн хийсэн ажиглалтуудыг дахин туршиж нээсний дараа 1910-аад оны үеээр эхэлсэн судалгааны үр дүнд анх удаа удамшилын тухай физик ойлголтыг гаргаж ирсэн. Том [[эслэг]] бүтэц болох [[хромосом]] гэгчийн дагуу шулуун байрласан гениүд байдаг тухай ойлголт юм. 1950-аад он гэхэд хромосомын цөм нь [[ДНХ]] гэж нэрлэгдэх болсон урт молекул байдаг болон гениүд нь энэхүү молекулын дотор шугаман хэсэг байдлаар оршдог болохыг ойлгосон. ДНХ-ийн нэг хэлхээ нь дөрвөн төрлийн нуклеотидоос бүрдсэн гинжин бүтэцтэй бөгөөд удамшилын мэдээлэл нь эдгээр нуклеотидуудын дараалалд агуулагддаг. 1953 онд [[Жэймес Ватсон|Ватсон]], [[Маурис Вилкинс|Вилкинс]], [[Францис Крик|Крик]] нар ДНХ-ийн гурван хэмжээст бүтэц нь [[хос спираль|хос хэлхээ бүхий спираль]] бөгөөд хэлхээ тус бүр дээрх нуклеотидууд нь хос хосоороо холбогдон оршдогийг гаргасан байна. Хэлхээ бүр нь шинээр хам хэлхээ үүсгэх нийлэгжилтэнд зориулж загвар болж өгдөг бөгөөд мэдээлэлийг өвлүүлэх физик механизм нь болдог.
Following the rediscovery of Mendel's observations in the early [[1900s]], research in [[1910s]] yielded the first physical understanding of inheritance &mdash; that genes are arranged linearly along large [[cell (biology)|cellular]] structures called [[chromosome]]s. By the [[1950s]] it was understood that the core of a chromosome was a long molecule called [[DNA]] and genes existed as linear sections within the molecule. A single strand of DNA is a chain of four types of [[nucleotide]]s; hereditary information is contained within the sequence of these nucleotides. Solved by [[James Watson|Watson]], [[Maurice Wilkins|Wilkins]], and [[Francis Crick|Crick]] in [[1953]], DNA's three-dimensional structure is a [[double helix|double-stranded helix]], with the nucleotides on each strand physically [[Base pairing|matched]] to each other. Each strand acts as a template for synthesis of a new partner strand, providing the physical mechanism for the inheritance of information.
 
The sequence of nucleotides in DNA is used to produce specific sequences of [[amino acid]]s, creating [[protein]]s &mdash; a correspondence known as the "[[genetic code]]". This sequence of amino acids in a protein determines how it folds into a three-dimensional structure, this structure is in turn responsible for the protein's function. Proteins are responsible for almost all functional roles in the cell. A change to DNA sequence can change a protein's structure and behavior, and this can have dramatic consequences in the cell and on the organism as a whole.