Гэршүүлэлт: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
бNo edit summary
No edit summary
Мөр 1:
'''Гэршүүлэлт''' гэдэг бол зэрлэг амьтан ургамалыгургамлыг удаан хугацааны туршид хүний оролцоо нөлөөгөөр амьдруулж, ургуулахыг хэлнэ.
Хэрэв хүн удаан хугацааны туршид зэрлэг амьтаныгамьтныг өөрийн хэрэгцээндээ зориулан, өөрийн хамгаалалт арчилгаан дор өсгөж үржүүлбэл хэсэг хугацааны дараа уг зэрлэг амьтан урагмалынургамлын шинж чанаруудыг өөрчилдөг. Энэ үйл явцыг амьтадынамьтдын хувьд гэршүүлэх буюу гаршуулах, ургамалынургамлын хувьд тарималжуулах гэдэг. Урт удаан хугацаанд зориудын шалгаралыншалгарлын хэмээн биологчидийнбиологичдын нэрлэдэг, хүний удирдан явуулдаг шалгарлын нөлөөгөөр уг амьтан өөрчлөгдөж, хүний хэрэгцээг хангах чиглэлд илүү дэвшилтэй болж, хөгжийнхөгжлийн зарим чухал байгалийн шалгарлыг давах зохицолоо гээдэг.
Хөдөө аж ахуйн зорилгоор олон ургамалыгургамлыг тарималжуулжсан бөгөөд үүнийг дагалдан хонь, ямаа, үхэр, гахайг гэршүүлжээ. Хүний гэршүүлсэн анхны амьтан бол нохой юм.
 
== Гэршүүлсэн амьтад ==
[[File:Egyptian Domesticated Animals.jpg|thumb|250px|Гэршүүлсэн үхэр [[Эртний миссирЕгипет]].]]
 
=== Нохойн гарал үүсэл ===
Хэдэн арван мянган жилийн өмнөөс саарал чоныг дасган тэжээх замаар нохойг гэрүүлжээ.<ref name="DienekesAnthropology">[http://dienekes.blogspot.com/2008/10/dog-domestication-in-aurignacian-c.html Dienekes' Anthropology Blog : Dog domestication in the Aurignacian (c. 32kyBP])</ref><ref name="Worldfirst">[http://www.msnbc.msn.com/id/27240370/ MSNBC : World's first dog lived 31,700 years ago, ate big]</ref><ref name="Scott">Scott, John Paul & Fuller, John L. 1974. ''Dog behavior: the genetic basis''. 2nd ed, University of Chicago Press. ISBN 9780226743387. ISBN 0-226-74338-1, ISBN 978-0-226-74338-7. p54]</ref> Эхэн үедээ гэршүүлсэн нохой нь бие хамгаалах, ан ангуурт туслах үүрэгтэй байсан нь одоо ч хэвээр байгаа билээ. АрхелогийнАрхеологийн шинжилгээгээр хамнгийнхамгийн анхны гэршүүлэлт ойролцоогоор МЭӨ 30000 жилийноны өмнөорчим гэж таамагладаг бөгөөд МЭӨ 7000 жилийноны өмнөхүед гэршүүлэлтийггэршүүлэлт явагдсан байсан нь баттай нотолдогнотлогддог.<ref name="DienekesAnthropology" /><ref name="Worldfirst" /> and with certainty at 7,000 BC.<ref name="Scott" /> Бусад баримт нотолгоонууд нохой анх зүүн азидАзид гаршуулан тэжээгдэж байжээ гэж нотолдог.<ref name=Savolainen_et_al_2002>{{cite journal | first = Peter ''et al.''| last = Savolainen | date = 2002-11-22 | title = Genetic evidence for an East Asian origin of domestic dogs | journal = Science | volume = 298 | issue = 5598 | pages = 1610–3 | doi = 10.1126/science.1073906 | bibcode = 2002Sci...298.1610S | pmid = 12446907}}</ref>
Нохой гэрүүлсэн тухай хамгийн эртний тодорхой баталгаа нь ПалестинээсПалестинаас олсон, 12000 жилийн өмнөх үед хамаарах, хүнтэй хамт оршуулсан нохойн олдвор юм.<ref>James Serpell 1995. ''The domestic dog: its evolution, behaviour, and interactions with people''. Cambridge University Press. p10-12</ref><ref>SJM Davis and FR Valla 1978. ''Evidence for domestication of the dog 12,000 years ago in the Natufian of Palestine'', ''Nature'' '''276''', 608-610.</ref>
 
=== Бусад амьтадамьтан ===
 
[[Муур]] мөн л нилээднэлээд эрт гэрийн тэжээвэр болжээ.<ref name="9500 years">{{cite web | title = Oldest known pet cat? 9500-Year-Old burial found on Cyprus | url = http://news.nationalgeographic.com/news/2004/04/0408_040408_oldestpetcat.html | accessdate = 2007-03-06 |date=2004-04-08 | publisher = ''National Geographic News''}}</ref><ref name=SciAm>{{cite web |url=http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=the-taming-of-the-cat |title=The evolution of house cats |publisher=''Scientific American'' |author=Carlos A. Driscoll, Juliet Clutton-Brock, Andrew C. Kitchener and Stephen J. O'Brien |accessdate=2009}}</ref>
Газар тариалан эрхэлж эхлэх цаг үед хонь, ямааг, арай сүүлд үхэр, гахайг гэршүүлжээ. Тэмээ, адуу, илжигийг ч мөн нилээднэлээд эрт гэршүүлсэн бөгөөд харин туулай саяхан гэрийн тэжээвэр болжээ.
 
== Таримал ургамал ==
Анхны үр тарианы ургамалыгургамлыг МЭА 9000 оны орчим ойрхиОйрх дорнододДорнодод тарималжуулжээ.
 
== Эх сурвалж==
== References ==
{{Reflist}}
 
{{commonscat|Domesticated animals|Гэршүүлсэн амьтад}}
 
[[Ангилал:Тэжээвэр амьтад| ]]