Content deleted Content added
|
|
|
== Түүх ==
Киданууд [[388]] оноос [[Муюн улс|Муюн]], [[Тоба Вэй улс|Тоба Вэй улсын]] цэрэгт цохигдон зүүнш нүүж, [[Кумоси]] ба Кидан гэж хуваагдав. [[8-р зуун|8-р зууны]] сүүлчээс Кидан аймгийн дотор [[Елюй овог|Елюй]] буюу Илү хэмээх овог цолгорон гарч, төр ёсыг байгуулжээ. Елюй овогтны 8-р үе болох АбужиАмбагай (Амбагян, Амаки, Абаки, Абожи) [[907]]-[[918]] оны хооронд Кидан угсаатныг нэгтгэн их төрийг байгуулжээ.
[[Елюй АбужиАмбагай]] улсдаа засаг захиргааны өвөрмөц хуваарийг тогтоосон нь Өмнөд ба Умард Орд юм. Энэ нь түүний эзэмшил нутгийн онцлогоос хамаарсан ажээ. Кидан улс умард хятадын ихээхэн газар нутгийг эзэлсэн тул ийм хуваарь тогтоосон гэж болно.
Өмнөд Ордод суурьшмал тариаланч иргэд зонхилох бол Умард Ордод уугуул Кидан нар,тэдний төрөл нүүдэлчид болох [[Татар|татарууд]] харъяалагдаж байв.
Елүй АбужиАмбагай (Амбагян) амьдралынхаа идэвхитэй хугацааг улсынхаа дотоод засаглалыг сайжруулах, улс төрийн нөлөөгөө өргөжүүлэхэд чиглүүлсний үрээр түүнээс хойш бараг 100 жилийн турш [[Төв Ази|Төв Азид]] [[Кидан улс]] тэргүүлэх үүрэг гүйцэтгэсэн юм.
АбужийнАмбагайн дараа үеийн хаад засаглалдаа өөрчлөлт оруулжээ. Энэ өөрчлөлт нь [[10-р зуун|10-]][[11-р зуун|11-р зууны]] үеийн Төв Ази дахь үндэстний шинэ орчныг харгалзсан бөгөөд онцолж хэлбэл тэр үед эрч хүч нь оргилон гарч ирсэн зүрчид угсаатны өөдөөс угсаа нэгт нүүдэлчдийн хүчийг ашиглах, тэднийг улс төрийн холбоотон болгоход чиглэсэн юм.
Кидан улсын үе нь өвгө нүүдэлчдийн төр ёсны уламжлалыг суурин соёлын хөрсөнд шингээх талаар сонин алхам хийсэн түүх гэж болно.
|
