Ойрад–Халимаг аялга: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
бNo edit summary
Мөр 28:
 
== Бичиг үсэг ==
Халимагууд 1607 оноос Ойрдын нутгаас баруунш аяарлажээ. Тухайн үед Ойрд [[Монгол бичиг|Монгол (худам) үсгээр]] бичдэг байлаа. 1648 онд [[Зүүнгар]]т сууж асан Ойрдын [[Зая Бандид Намхайжамц]] (Огторгуйндалай) худам үсгийн нэг үсгээр хэлбэрээр тэмдэглэдэг [[а]],[[э]], [[о]],[[у]], [[ө],[[ү]] гэх мэтийн ялгагдах авиа бүрийг тус бүр нэг үсэг болгон сайжруулж Тод Монгол үсэг хэмээн нэрийдсэн юм. Ижил мөрний Халимагууд тод үсгийг 1660-аад онээс хэрэглэх болсон. Халимагууд 1924 он хүртэл тод бичигтэй явсан. 1924-1930 оны хооронд Кирилл, 1930-1938 оын хооронд Латин үсэгт шилжиж үзээд 1938 оноос кирилл үсгийн бичигтэй болоод өнөөг хүрлээ. Халимагийн кирилл бичигт үгийн эхний үеэс хойших балархай эгшиг гээгдэх гэх мэт үгийн дуудлагыг яг тэмдэглэх дүрэм барьснаас тод бичгийн болоод монгол хэлтэй холбогдох уламжлалт хэв зохис нь нэлээд алдагджээ.
17-р зуунаас [[Зая Бандид]] [[Монгол бичиг|монгол бичг]]ийг Ойрд аялгуунд зохицуулан зохиосон [[Тод бичиг]] нэвтэрсэн.
1924 оноос [[Кирилл бичиг]]т, 1930 онд Латин бичигт, 1938 оноос эргэн Кирилл бичигт шилжсэн юм.
 
Халимаг Монгол хэлийг дүрсэлж буй кирилл цагаан толгойн Монгол цагаан толгойд хөрвүүлсэн нь: