Ойрад–Халимаг аялга: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
бNo edit summary
бNo edit summary
Мөр 23:
|notice=IPA
}}
'''Халимаг аялгуу''' (халимаг кириллээр ''Хальмг келн'' гэж бичигддэг) — [[Оросын Холбооны Улс]]ын холбооны нэгж болох [[Бүгд Найрамдах Халимаг Улс]]ад оршин сууж буй Халимагуудын[[Халимаг]]уудын хэлэлцэх [[Монгол хэл]]ний аялгуу юм. Халимаг аялгуутайаялгуу бол [[Монгол УлсынУлс]]ын болон [[БНХАУ]]-ын Ойрдын[[Ойрд]]ын хэлэлцэх [[Ойрд аялгуутайаялгуу]]тай олонүгсийн талаарсангийн ойролцообүтцээр юм.ялгарахаас Үнэндээ Орос дахь Ойрдын тасархай хэсэг Дөрвөд, Торгуудыг Халимаг гэж нэрлэдэг болсноос хэл яриаг нь Ойрдоос салгаж тусад нь Халимаг хэл гэж нэрлэх Орос болон Европ зүгийн угсаатны онцлогоос илүүтэй газар зүйн суурьшлаар ангилах хэл шинжлэлийн хэв маяг байдаг. Харин Монголын хэл шинжлэлчид Халимаг нь Ойрд аялгууны нэг салаа гэж үзсэнбусдаар бол Хятадын хэл шинжлэлчид ямартаа ч Хятад болон Монголын Ойрд хэл яриа нь Монгол хэлний аялгуу мөн гэж үздэгадил юм.
 
Үнэндээ Орос дахь Ойрдын тасархай хэсэг [[Дөрвөд]], [[Торгууд]]ыг "Халимаг" гэж нэрлэдэг болсноос хэл яриаг нь Ойрдоос салгаж тусад нь "Халимаг хэл" гэж үздэг [[Орос]] болон [[Европ]] зүгийн угсаатны онцлогоос илүүтэй газар зүйн суурьшлаар ангилах [[хэл шинжлэл]]ийн хэв маяг байдаг. Харин Монголын хэл шинжлэлчид Халимаг нь Ойрд аялгууны нэг салаа гэж үздэг бол Хятадын хэл шинжлэлчид ямартаа ч Хятад болон Монголын Ойрдын хэл яриа нь Монгол хэлний аялгуу мөн гэж өөрийн улсын бодлогод тохируулан ангилдаг аж.
== Газар зүйн байрлал ==
Халимаг Монгол хэл нь тус хэлээр ярилцагч хүмүүсийн олонх нь амьдардаг [[Бүгд Найрамдах Халимаг Улс]]ын албан ёсны хэл бөгөөд зарим хүмүүс [[Америкийн Нэгдсэн Улс]], [[Франц]] зэрэг улсуудад байна. Эдгээр гурван газарт ярилцагчдын тоо яг тодорхойгүй байна.
20-р зуунаас Халимаг Монгол хэлтнүүдийн тоо мэдэгдэхүйц буурч байна.
 
== БичгийнБичиг системүсэг ==
17-р зуунаас [[Зая Бандид]] [[Монгол бичиг|монгол бичг]]ийг Ойрд аялгуунд зохицуулан зохиосон [[Тод бичиг]] нэвтэрсэн.
1924 оноос [[Кирилл бичиг]]т, 1930 онд Латин бичигт, 1938 оноос эргэн Кирилл бичигт шилжсэн юм.