Ардчилал: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
б r2.7.1) (робот Өөрчилж байна: hy:Ժողովրդավարություն |
бNo edit summary |
||
Мөр 1:
[[Зураг:Election_MG_3455.JPG|thumb|right|200px|Чөлөөт [[сонгууль]] улс төрийн ардчиллын шинж]]
'''Ардчилал''' -
'''Ардчилал''' буюу '''Ардчилсан ёс''' ([[Англи хэл|Англи]]: ''Democracy'') нь үндсэндээ аливаа [[орон]] нутагт өөрсдийн амьдралд нөлөөлөх үйлийг [[иргэн|иргэд]], [[ард түмэн]] нь тэгш эрхтэйгээр шийдвэрлэх засаглал юм. Өөрөөр хэлбэл, нийгэмд нөлөөлөх [[улс төр]], [[эдийн засаг]], [[соёл]]ын болон бусад амьдралын орчинд [[хэм]] хэмжээ, [[зүй]] тогтол, [[хууль]], дүрэм, журмыг үүсгэх, сайжруулах, хэвшүүлэхэд [[хүн|хүмүүс]] чөлөөтэйгээр, тэгш оролцоно (мөн их, бага оролцох эрхтэй) гэсэн үг юм. ▼
# шууд эсвэл төлөөллөөр ард олон [[төр]]ийн учирт оролцох ба түүний тулд санал эрмэлзлэлээ чөлөөтэй илэрхийлэх эрх бүхий [[төрийн хэлбэр]].<ref>[http://ebookee.org/Mongol-Kelen-Toli-Dictionary-of-the-Mongolian-Language_1088154.html Монгол хэлний толь. 188-р тал]</ref><ref>[http://toli.query.mn/words/935 Монгол хэлний товч тайлбар толь. 51-р тал]</ref>
# өргөн олны эрх ашгийг хангах аливаа хамт олон буюу байгууллагын арга барил<ref>[http://toli.query.mn/words/935 Монгол хэлний товч тайлбар толь. 51-р тал]</ref>
▲
[[Улс төрийн онол]]ын хувьд өөр хоорондоо холбоо хамааралтай засаглалын хэлбэр, [[улс төрийн философи|улс төрийн гүн ухаан]]уудын цогц юм. Ардчиллын нэг үндсэн шинж нь чөлөөт сонгууль явагддаг явдал. Чөлөөт сонгууль явагдахын тулд үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, хэвлэл мэдээллийн чөлөөтэй байдал, хууль ёсны дагуу удирдах зэрэг чадамжууд хэрэгтэй байдаг. Иймд эдгээр нь ч ардчиллын гол тулгуур шинжүүд болно. Дарангуйлал, улс төрийн асуудалд хөндлөнгөөс оролцох явдлыг цээрлэхийн тулд цэргийн хүчинг ард түмэн захирч зохиулах явдлыг мөн чухалчилдаг. Зарим орнуудад ардчилал нь тэнцүү эрх гэсэн зарчим дээр тулгуурладаг.
Line 52 ⟶ 55:
::[[Беназир Бхутто]]
* АРДЧИЛАЛ гэсэн үгний тухайд, түүнд үндсэн тодорхойлолт байхгүйгаас гадна, тал талаас тийм зүйлийг бий болгох явдлыг эсэргүүцдэг. Аливаа орныг ардчилсан гэж хэлэхэд түүнийг магтаж байна гэж хүн болгон үздэг: үр дүнд нь ямар ч төрлийн засаглалын хамгаалагч нар өөрсдийгөө ардчилсан хэмээн нэрийдэж, үндсэн тодорхойлолт гарчихвал тэр үгээ хэрэглэх явдлаа зогсоох хэрэгтэй болно гэж айдаг. Ийм төрлийн үгнүүд ер нь шударга бус байдлаар хэрэглэгддэг. Тодруулбал, ийм үгсийг хэрэглэдэг хүмүүс нь өөрсдийн тодорхойлолттой боловч сонсож байгаа хүнд өөрөө өөр зүйл боддог хэмээн бодогдуулдаг.
::[[Жорж Орвелл]], Англи хэл ба улс төр
== Нэр ==
{{Эх сурвалж}}
[[Ангилал:Улс төрийн системүүд]]
|