Цахилгаан дамжуулагч: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
Хуудас үүсгэв: "Öàõèëãààí äàìæóóëàã÷óóä íü äóíäóóðàà öàõèëãààí äàìæóóëàõûã çºâøººðäºã ìàòåðèàëóóä þì. Ìå..." |
No edit summary |
||
Мөр 1:
[[File:Electrical wires near Putim.jpg|thumb|right|Цахилгаан дамжуулагч материалууд цахилгаан станцын үйлдвэрлэсэн цахилгааныг хэрэглэгчдэд хүргэдэг.]]
'''Цахилгаан дамжуулагч''' гэдэг нь дундуураа [[цахилгаан]] дамжуулахыг зөвшөөрдөг материал юм. [[Металл]]ууд хамгийн сайн цахилгаан дамжуулагч болдог, учир нь тэдгээр нь нэг, хоёр буюу гурван валентын [[электрон]]той байдаг. Энэ нь хамгийн гадна валентын тойрог зам дээрээ бүрэн дүүрэн электронтой болохын тулд тэдний хувьд электроныг нэмж авахын оронд тэдгээрийг алдах нь илүү хялбар байдаг. Нэг буюу хоёр валентын электронтой металлын хувьд гурван валентын электронтой металлыг бодвол электроноо илүү хялбархан өгөх хандлагатай байна. Металл нь аль хэр хялбархан электроноо алдаж байна, тэр хэрээр цахилгааныг илүү сайн дамжуулна. Валентын гурван электронтой [[хөнгөн цагаан]]ыг бодвол [[зэс]] нь цахилгааныг илүү сайн дамжуулна.
[[Цахилгаан цэнэгийн хууль]] (Колумбын хууль)—аар эсрэг цэнэгүүд таталцаж, эерэг цэнэгүүд түлхэлцдэг гэж тайлбарладаг. Иймээс чөлөөт электрон металлын [[атом]]д ойртоход тэрээр гадна тойрог замын электронтой түлхэлцэх болно. Хэрэв чөлөөт электрон хангалттай хурдтай хөдлөх аваас тухайн атомын аль нэгэн валентын электроныг мултлан зайлуулах болно. Эерэг цэнэгтэй цөмийн [[татах хүч]]ний нөлөөллөөр чөлөөт электрон маань мөнхүү зайлуулагдсан электроны байршлыг эзлэн авна. Нөгөө мултарсан электрон маань чөлөөт электрон болох бөгөөд хөрш зэргэлдээ атомын нэг электроныг шахан зайлуулах болно. Ийнхүү энэ үйл явц тухайн материалыг бүхэлд нь хамрана.
Энэхүү түлхэлт цохилтын үйлдэл нь атомаас атомд шилжих [[цахилгаан гүйдэл|цахилгаан гүйдлийг]] үүсгэнэ. Металл нь электронуудыг ийм замаар дотуураа хөдлөхийг зөвшөөрдөг.
[[Ангилал:Цахилгаан]]
[[Ангилал:Эрчим хүчний инженерчлэл]]
[[af:Elektriese geleier]]
[[ar:موصل كهربائي]]
[[bn:তড়িৎ পরিবাহী]]
[[bg:Проводник]]
[[bs:Električni vodič]]
[[ca:Conductor elèctric]]
[[cs:Elektrický vodič]]
[[cy:Dargludydd trydanol]]
[[da:Elektrisk leder]]
[[de:Leiter (Physik)]]
[[et:Elektrijuht]]
[[el:Αγωγός]]
[[en:Electrical conductor]]
[[es:Conductor eléctrico]]
[[eo:Konduktilo]]
[[fa:رسانای الکتریکی]]
[[fr:Conducteur (physique)]]
[[ko:전기 전도체]]
[[hr:Električni vodič]]
[[id:Penghantar listrik]]
[[is:Rafleiðari]]
[[it:Conduttore elettrico]]
[[kn:ವಿದ್ಯುತ್ ವಾಹಕ]]
[[ka:გამტარი]]
[[kk:Сілтеуіш]]
[[ht:Kondiktè]]
[[ku:Ragihbar]]
[[la:Conductrum]]
[[lv:Elektriskais vadītājs]]
[[lt:Elektros laidininkas]]
[[hu:Elektromos vezetés]]
[[ml:വൈദ്യുത ചാലകം]]
[[mr:वाहक (उर्जा)]]
[[ms:Pengalir elektrik]]
[[nl:Geleider]]
[[ja:電気伝導体]]
[[no:Elektrisk leder]]
[[nn:Elektrisk leiar]]
[[pl:Przewodnik elektryczny]]
[[pt:Condutor elétrico]]
[[qu:Pinchikilla pusaq]]
[[ru:Проводник]]
[[stq:Laitere un Isolatore]]
[[sq:Përcjellësit elektrik]]
[[simple:Conductor]]
[[sk:Elektrický vodič]]
[[sl:Električni prevodnik]]
[[sr:Електрични проводник]]
[[sh:Električni vodič]]
[[su:Konduktor listrik]]
[[fi:Sähköjohde]]
[[sv:Elektrisk ledare]]
[[ta:மின் வன்கடத்தி]]
[[tr:Elektriksel iletken]]
[[uk:Провідник]]
[[zh:導體]]
|