Элсэн чихэр: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б r2.7.2) (робот Нэмж байна: sn:Shuga
б r2.7.2) (робот Өөрчилж байна: cs:Cukr; cosmetic changes
Мөр 1:
[[ЗурагФайл:Sugar 2xmacro.jpg|thumb|200px|Элсэн чихрийн талст]]
'''Элсэн чихэр''' нь чихэрлэг амт бүхий [[амтлагч]] юм.
 
== Түүхий эд, гаргаж авах арга ==
=== Чихрийн нишингэ ===
[[ImageФайл:Cut sugarcane.jpg|thumb|Дөнгөж хураасан чихрийн нишингэ]]
[[Чихрийн нишингэ|Чихрийн нишингийн]] ишийг жижиглэн хувааж, шүүсийг нь шахаад, хэрэггүй бодисуудыг нь ялгасны дараа ууршуулж, элсэн чихрийн талст гаргаж авна.
 
=== Чихрийн манжин ===
[[Чихрийн манжин]]гийн үндсийг нарийн хэрчиж, бүлээн усанд хийж, чихрийг нь шингээлгэж аваад усаа буцалгаж ууршуулан элсэн чихэр гаргаж авна.
 
== Түүх ==
Чихрийн нишингэ нь анх өмнөд [[Номхон далай]]н арлуудад ургадаг байсан бөгөөд [[Зүүн Өмнөд Ази]]ар дамжин [[Энэтхэг]]т орж иржээ. [[МЭӨ 2000]] оны орчимд Энэтхэгт элсэн чихэр хэрэглэгддэг байсан байна.
Анхнаасаа [[энерги]] үүсгэгч гэж мэддэг байсан элсэн чихрийн тухай МЭӨ 800-аад оны үед [[Хятад]]ын нэгэн зохиолч ховорхон байдаг энэ зүйлийг [[Энэтхэг]]т үйлдвэрлэдэг тухай бичиж тэмдэглэсэн байдаг. Тухайн үед элсэн чихэр гаргаж авдаг анхны түүхий эд нь [[чихрийн нишингэ]] байв. МЭӨ327 онд [[Их Александр|Македоны Александр]] Энэтхэгийг эзлэх үедээ энэхүү чихэрлэг бодисыг [[Грек]]т аваачжээ. Эртний Грек, [[Эртний Ром|Ромд]] "Энэтхэгийн давс","Азийн бал" гэж нэрлэдэг байсан элсэн чихрийг орон бүрт сахар гэх болсон нь эртний [[санскрит хэл]]ний "чаркара, сакара" гэдэг байснаас уламжилжээ. Энэ үгийг [[Араб]]д ''sukkar'', [[Латин]]д ''saccharum'', [[Грек]]т ''sakharon'', [[Франц]]ад ''sucre'', [[Итал]]ид ''zucchero'', [[Англи]]д ''sugar'', [[Герман]]д ''zucker'', [[Испани]]д ''azukar'' гэх болжээ.
Мөр 19:
 
== Мөн үзэх ==
* [[Ёотон]]
 
== Гадаад холбоос ==
Мөр 41:
[[ce:Шекар]]
[[cr:Kashiuasht]]
[[cs:Cukr (sladidlo)]]
[[cv:Сахăр]]
[[cy:Siwgr]]