Сибирь: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
б r2.7.1) (робот Нэмж байна: jv:Sibéria |
No edit summary |
||
Мөр 1:
[[Файл:SiberiaMap.png|right|250px|thumb|Сибирь]]
[[Файл:Siberia Federal Subjects.png|right|250px|thumb|[[Сибирийн Холбооны тойрог]] (тод улаан) ба өргөн утгаарх Сибирь (бүдэг улаан)]]
'''Сибирь''' ({{lang-ru|Сибирь}}) нь [[Оросын Холбооны Улс]]ын харьяаны, [[Уралын нуруу]]наас зүүн талд орших [[Хойд Ази]] ба [[Зүүн Ази]]йн өргөн уудам бүс нутгийн нэр юм.
Нийтлэг тохиолдолд [[Япон тэнгис]], [[Агнуурын тэнгис]]ийн эрэг хавийн нутгууд хамаардаггүй боловч өргөн утгаараа тус бүс нутгийг оруулж заах тохиолдол бий. Өтгөн шигүү ой тайга, намгаас үнэртэх шивтрээс нь болж
[[Екатеринбург]], [[Омск]], [[Новосибирск]], [[Красноярск]], [[Эрхүү]] зэрэг томоохон хотууд бий. Өргөн утгаарх Сибирь нь түүнчлэн [[Хабаровск]], [[Владивосток]]ийг агуулна.
Мөр 10:
== Газарзүй, байгаль ==
[[
Ихэнх хэсгийг нь [[тайга]] хэмээн нэрлэгдэх зах хязгааргүй [[шилмүүст ой]] эзлэнэ. Хойд хэсгээрээ [[тундр]]ын бүст хамаарч, ургамалын төрөл зүйл эрс цөөрнө. Газар доор нь зузаан [[мөнх цэвдэг]]ийн давхрага бий. Байгалийн баялаг асар их бөгөөд хэрээс хэтэрсэн олборлолт нь [[дэлхийн дулаарал]] болон [[Байгалийн бохирдол|байгалийн бохирдлын]] нэгэн хүчин зүйл болж байна хэмээн үздэг.
Мөр 16:
Устах аюулд ороод буй [[Амурын бар]]аас эхлээд олон төрлийн амьтад нутаглана.
[[Обь мөрөн|Обь]], [[Енисей мөрөн|Енисей]], [[Лена мөрөн|Лена]] зэрэг 3 том мөрөн хойд зүгийг чиглэн урсч [[
Мөн Сибирьт [[дэлхийн өв]]д бүртгэгдсэн, цэнгэг устай хамгийн гүн нуур болох [[Байгал нуур]] оршино.
Мөр 23:
<!--Хүн төрөлхтөн Берингийн хоолойг гаталсан, Сибирийн уугуул оршин суугчид, Монгол, тунгус, түрэг угсааны төрт улсуудын тухай товч бичнэ үү.-->
Сибирь нь Монголын хойд хэсэгт орших тул түүхийн салшгүй холбоотой нутаг юм. Монголчууд хүч суларсан үедээ [[Хятад]]ын довтолгооноос зугтан Сибирь лүү оддог байснаас эзлэгдэж байсан удаагүй, морь хөлөглөсөн
Анх Оросоос Сибирьт нэвтэрсэн нь арвин баялаг ангийн арьс, үсний эрэлд гарсан [[Строганов]]ын удмын худалдаачдын хөлсний цэргүүд байлаа. Сибирийн төв хэсэгт хагас нүүдлийн байдалтай тогтнож байсан [[Сибирийн ханлиг]] [[1572]] онд ангийн арьсаар татвар төлөхөөс татгалзсан тул Оросууд Сибирийг эзлэхээр цэрэг хөдөлгөх нь тодорхой болсон юм. Оросын хөлсний арми болох [[козак]]уудын атаман [[Ермак Тимофеевич|Ермак]]ийн удирдлагаар Сибирийг Оросын мэдэлд оруулсан юм. Ермак [[1578]] оны 10 сард зүүн зүгийг чиглэсэн аянаа эхэлсэн бөгөөд Сибирийн ханлигийг бут цохих тулалдааны үеэр Ермак өөрөө алагдсан ч эцэст нь [[1598]] онд Сибирийн ханлиг мөхсөн юм. Ийнхүү Оросууд цааш ахисаар [[1636]] онд Агнуурын тэнгист хүрч, бүх Сибирийг өөрийн болгож колоничилсон аж.
Мөр 39:
Гэхдээ эдийн засгийн хурдтай өсөлттэй, мөн уугуул оршин суугчид цөөнх болж, оросууд ихэнх хувийг эзлэх болсон зэргээс үүдэн салан тусгаарлах хөдөлгөөн өрнөхгүй гэж үздэг.
==
* [[Транс-Сибирийн төмөр зам]]
* [[Байгал-Амурын төмөр зам]]
|