Оросын Хаант Улс: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б r2.6.3) (робот Нэмж байна: sah:Арассыыйа импиэрийэтэ
No edit summary
Мөр 1:
'''Оросын эзэнт улс''' ([[Орос хэл|Орос]]: Российская Империя) нь [[1721]]-[[1917]] оны хооронд оршин тогтнож байсан [[Орос үндэстэн]]ий байгуулсан, олон угсаатныг багтааж байсан [[хаант засаглал]]тай улс байсан бөгөөд түүхэн дэх хамгийн том газар нутагтай улсуудын нэг нь юм. 1917 оны [[Октябрийн хувьсгал]]аар нурж, [[Зөвлөлт Холбоот Улс]]аар залгамжлагдсан. 1897 оны хүн амын тооллогын мэдээгээр 125 сая 600 мянган хүн тоологдсон нь тухай үед [[Британийн эзэнт улс]], [[Манж Чин гүрэн]] хоёрын дараа 3-рт жагсаж байжээ.
'''Оросын Эзэнт Улс''' нь янз бүрийн шашин шүтлэгтэй, олон үндэстэн ястанг эрхшээлдээ захирч байлаа: 15-18-р зууны үед [[Османы Эзэнт Улс|Турк-Османы эзэнт гүрний]] түрэмгийллээс айж дагаар орсон [[Армен]], [[Гүрж]] зэрэг улсууд, [[Манж]]ийн түрэмгийллээс зугатан дагаар орсон [[Халимаг]], [[Казах|Хасаг]] үндэстнүүд эзэнт улсын ивээлд багтаж байсан бол 18-р зууны сүүлч 19-р зууны эхээр I Александр хаан цэрэг зэвсгийн хүчээр колони эзэмшин эзэнт гүрнээ тэлж [[Англи]], [[Франц]]ын ([[Наполеон]]) хаадтай тохиролцон [[Европ]] тивийг хуваан авч байлаа. Оросын эзэнт гүрний хүрээгээ тэлэх шуналт санаархалд шинээр хүчирхэгжиж байсан [[Прусс]] ([[германы эзэнт улс]]), [[Япон]] улсууд саад болж байв. Ийнхүү Орос улс хүчээр болон хүчинд автагдан нэгтгэсэн [[христ]], [[лал]], [[еврей]], [[будда]], [[бөө мөргөл]]ийн шашинтай олон үндэстэн ястнаас бүрдсэн Их эзэнт гүрэн боллоо. 1914 онд Орос улс үндэсний нийт бүтээгдэхүүнээрээ дэлхийд 5-р байранд орж байв. 1861-1913 онуудад үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн 12 дахин өссөн байна. Гэвч [[1917 оны Оросын хувьсгал|1917 оны хувьсгал]], [[Оросын иргэний дайн|иргэний дайн]], гадаадын интервенцийн нөлөөгөөр газар нутгаасаа 90 мянган ам км нутаг, 49 сая хүн амаа алджээ. Дайн, өлсгөлөн, тахлаас болон олон сая хүнээ (185,2 саяас 136,9 сая) алдав. [[1917 оны Октябрийн хувьсгал]]ын дараа Оросын эзэн хааныг хороож эзэнт гүрний түүх төгссөн ч түүнийг залгамжлан [[ЗСБНХУ]] 1922 онд үүсэн тогтсон юм.
 
== Түүх ==
'''Оросын Эзэнт Улс''' нь янз бүрийн шашин шүтлэгтэй, олон үндэстэн ястанг эрхшээлдээ захирч байлаа: 15-18-р зууны үед [[Османы Эзэнт Улс|Турк-Османы эзэнт гүрний]] түрэмгийллээс айж дагаар орсон [[Армен]], [[Гүрж]] зэрэг улсууд, [[Манж]]ийн түрэмгийллээс зугатан дагаар орсон [[Халимаг]], [[Казах|Хасаг]] үндэстнүүд эзэнт улсын ивээлд багтаж байсан бол 18-р зууны сүүлч 19-р зууны эхээр I Александр хаан цэрэг зэвсгийн хүчээр колони эзэмшин эзэнт гүрнээ тэлж [[Англи]], [[Франц]]ын ([[Наполеон]]) хаадтай тохиролцон [[Европ]] тивийг хуваан авч байлаа. Оросын эзэнт гүрний хүрээгээ тэлэх шуналт санаархалд шинээр хүчирхэгжиж байсан [[Прусс]] ([[германы эзэнт улс]]), [[Япон]] улсууд саад болж байв. Ийнхүү Орос улс хүчээр болон хүчинд автагдан нэгтгэсэн [[христ]], [[лал]], [[еврей]], [[будда]], [[бөө мөргөл]]ийн шашинтай олон үндэстэн ястнаас бүрдсэн Их эзэнт гүрэн боллоо. 1914 онд Орос улс үндэсний нийт бүтээгдэхүүнээрээ дэлхийд 5-р байранд орж байв. 1861-1913 онуудад үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн 12 дахин өссөн байна. Гэвч [[1917 оны Оросын хувьсгал|1917 оны хувьсгал]], [[Оросын иргэний дайн|иргэний дайн]], гадаадын интервенцийн нөлөөгөөр газар нутгаасаа 90 мянган ам км нутаг, 49 сая хүн амаа алджээ. Дайн, өлсгөлөн, тахлаас болон олон сая хүнээ (185,2 саяас 136,9 сая) алдав. [[1917 оны Октябрийн хувьсгал]]ын дараа Оросын эзэн хааныг хороож эзэнт гүрний түүх төгссөн ч түүнийг залгамжлан [[ЗСБНХУ]] 1922 онд үүсэн тогтсон юм.
 
[[Ангилал:Оросын Эзэнт Улс]]