Томас Альва Эдисон: Засвар хоорондын ялгаа

'''Томас Альва Эдисон''' ([[1847]] оны [[2 сарын 11]] - [[1931]] оны [[10 сарын 18]]) нь амьдралыг хамгийн ихээр хялбарчилсан нээлтүүдийг хийсэн АНУ-ын зохион бүтээгч, бизнесмен байв.

 

== Намтар ==

=== Бага нас ===

Эдисон бага насандаа ердөө 3 сар л сургуульд явжээ. Хүүхэд байхдаа [[улаан эсэргэнэ]] туссаны улмаас сонсгол нь муудсан боловч үүнийг нь ойлгоогүйгээс сурах чадваргүй гэсэн тодотголтойгоор түүнийг сургуулиас гаргажээ. Сургуулиас гарсны дараа ээж нь гэрээр боловсрол олгон түүний хамгийн гол онцлог чанар болох эцэс төгсгөлгүй сониуч зангийн суурийг тавьж өгчээ. Хэсэг хугацааны дараа Эдисонд тусгай багшаар хичээл заалгаж эхэлсэн бөгөөд анхны туршилтаа 10 настайдаа гэрийнхээ дээврийн хонгилд хийж, энд л [[хими]], электрон орчны тухай ерөнхий ойлголтыг өөрөө сурчээ.

 

[[1876]] онд "Нээлтийн үйлдвэр" нэртэй хувийн лаборатороо байгуулжээ. Энд өөрийн сонирхсон салбар бүрт судалгаа, туршилт хийж байлаа. [[Нью-Жерси]] дэх Менло паркт дэлхийн анхны үйлдвэрлэлийн лаборатори байгуулж шинэ нээлтүүд хийсээр байлаа. Тэр жилдээ бас нэг чухал нээлт хийсэн нь, урд нь [[Александр Грахам Белл|Александр Грахам Беллийн]] зохион бүтээсэн харилцуур утсанд дууны өнгийг илүү тод болгодог өсгөгч нэмж хийсэн юм. Үүний дараа [[1877]] онд [[фонограф|фонографыг]] зохион бүтээсэн нь анхны авиа тэмдэглүүр болжээ.

 

Фонографын дараа Эдисон цахилгаан гэрэл хийхээр махран оролдож эхлэв. Английн зохион бүтээгч [[Жозеф Сван]] 20 жилийн турш үүнийг туршсан байна. Чийдэнгийн бөмбөлөгийг анх Жозеф Сван бүтээсэн ч шил нь хагарах юмуу эвдэрсэн үед холболтыг дахин шинэчлэх хэрэг гардаг байлаа. Өөрөөр хэлбэл одоогийнх шиг зүгээр л шинэ шил эргүүлж оруулалгүй, заавал системийг шинэчилдэг байв. Тусгай эрчим хүч үүсгүүр болон тараах системийг Эдисон анх бодож олжээ. Анхны цахилгааны шугам сүлжээг [[Нью-Йорк|Нью-Йоркт]] Эдисоны төлөвлөгөөний дагуу байгуулжээ.

 

[[ru:Эдисон, Томас Алва]]

[[rue:Томас Едісон]]

[[scn:Thomas Alva Edison]]

[[sco:Thomas Edison]]