Бэрх: Засвар хоорондын ялгаа

'''Бэрх хан''' нь [[Хөх Орд]] ба [[Цагаан Орд]]ыг <ref>Хөх, Цагаан гэсэн эдгээр нэрийг орчин үеийн ихэнх түүхчдийн нэгэн адил Перс уламжлалыг дагаж бичсэн бөгөөд түрэгийн хэрэглээнд эдгээр нэрний байр нь солигддог учир хоёрдогч сурвалжуудад будлиан үүсгэдэг.</ref> нэгтгэсэн бөгөөд [[1257]]-[[1266]] онд [[Кипчак]] буюу [[Алтан Орд]]ыг <ref> Алтан гэдэг нэр тал нутгийн зүг чигийг бэлэгдсэн өнгөнөөс гаралтай гэж үздэг. Тухайлбал : хар — хойд, хөх — зүүн, улаан — өмнөд, цагаан — баруун, шар (буюу алтан) — төвийг тус тус бэлэгддэг ажээ.</ref> хаанчилж байсан. Тэрбээр өөрийн ах [[Хөх Орд]]ын (Баруун) [[Бат хан]]аас хаан ширээг залгамжлан авч, Монголчуудын байгуулсан энэ улсад [[ЛалынИсламын шашин|ЛалынИсламын шашныг]] "албан ёсоор байгуулсан"<ref>Devin De Weese, Devin A, ( DeWeese. ''"Islamization and Native Religion in the Golden Horde"'', Penn State Press, Sep 1, 1994, ISBN 0-271-01073-8 pg.3</ref> бөгөөд [[Ариун Газар|Ариун Газрыг]] хамгаалж буй [[Мамлюк]]уудад туслахаар [[Айн Жалутын тулалдаан]]д өөр нэг Монголын улс болох [[Ил Хан]] улсын эсрэг тулалдаж байлаа.

==ЛалынИсламын шашинд орсны дараа==

Бэрх [[ЛалынИсламын шашин]]д орж, чин сүжигтэн боллоо. Үүний улмаас Хөх Орд үндсэндээ ЛалынИсламын шашинтай болж эхэлсэн бөгөөд харъяат ардууд нь ЛалынИсламын шашинд орцгоов. Халиф [[Аль-Мустазим]]ийг хороосон төдийгүй Сири, Египет рүү нутгаа тэлэх санаа агуулж бусад лалын шашинтнуудыг айлгаж байсан [[Хүлэгү]]г Бэрх устгахыг зорьж байлаа.

Хүлэгү 1262 онд нутагтаа эргэж ирсэн боловч ялагдлынхаа хариуг авахын оронд Бэрх болон түүний Хөх Ордтой хийсэн дотоодын дайнд татагдан орлоо. Бэрх хан ЛалынИслам шашинд чин сүжигтэй байсан тул Багдадыг эвдэн сүйтгэснийх нь дараа Хүлэгүг заавал устгана гэж андгайлжээ. ЛалынИсламын шашинт түүхч [[Рашид ад-Дин]] Бэрх хан (Мөнх хааныг Хятадад нас барсныг мэдэлгүй) Мөнх хаанд Багдад руу хийсэн довтолгоог эсэргүүцэж байгаагаа мэдэгдэхдээ "тэр ЛалынИсламын шашны бүх хотыг тонон сүйтгэж, Халифын амь насыг хороолоо. Бурхны тус дэмжлэгээр би түүнээс ийм их гэмгүй цус урсгасных нь хариуг авах болно." (Бэрх ханы мэдэгдлийг Рашид ад-Диний тэмдэглэснээс эшэлсэн ''The Mongol Warlords'' хэмээх номыг үзнэ үү; энэ эшлэлийг мөн ''The Mamluk-Ilkhanid War'' номноос харж болно) -- Хүлэгү Их хаанаар Хубилайг сонгохоор эцсийн байдлаар тохирчихоод 1262 онд нутагтаа эргэн ирээд Айн Жалутын ялагдлынхаа хариуг авахаар их цэргээ цуглуулж, Мамлюкууд руу довтлохоор бэлдэж байхад нь Бэрх хан амласнаа биелүүлж, Мамлюкуудтай эвсэж (Бэрх Хүлэгүгийн эсрэг [[Мамлюк]]ийн султан [[Бэйбарс]]тай эвсэхийг хүссэн) Хүлэгүгийн нутаг руу цуврал довтолгоон хийж урхидан хойд зүг рүү аваачлаа. Энэ нь Монголчуудын хоорондох анхны ил мөргөлдөөн байсан бөгөөд нэгдсэн эзэнт улсын мөхлийн дохио болсон юм.