|
АМЁБ
'''Биологи''' нь [[амин судлалын]] [[шинжлэх ухаан]] юм. [[Грек хэл|Грек хэлний]] биос (βιος) (амьд) ба логос (λογος) (судлах), хэсэн үгнээс гаралтай. Судлах зүйл, амьд амьдралыг танин мэдэхийн тулд судалдаг боловч зарим амьгүй (амьтай ба амьгүй зvйлийн хоорондох) зүйлийг ч бас судалдаг ([[вирус]], [[вироид]], [[прион]]), ба ер нь биологийн судлах судлагдахууныг яг тухайлан тодорхойлон зааглах боломжгүй юм.
Амёб бол 1 эстний дотроос хамгийн энгийн бүтэцтэй амьд бие махбод юм. Тэр нь тогтмол устай хуур цөөрөмд элбэг байдаг. Түүний бие 0,5 мм- ээс хэтэрдэггүй. Амёбын биеийн хэлбэр нь маш тогтворгүй , байнга өөрчлөгдөж б/даг.
Энэ шинжлэх ухаан нь олон салбар ухааныг багтаадаг :
{| border="0" align="center" style="border: 1px solid #999; background-color:#FFFFFF"
|-align="center" bgcolor="#CCCCCC"
! Yндсэн салбар
! Жишээ
! Салбар
|-----
| молекул
| [[молекул биологи]] : [[уураг]], [[ДНХ]]
| [[органик хими]], [[биохими]], [[молекул биологи]]
|-bgcolor="#EFEFEF"
| бичил
| [[эс]] ([[органит]])
| [[эсийн биологи]], [[цитологи]]
|-----
|
| [[(эс]] , [[амьд организм|организм]] [[нэг эстэн]]
| [[микробиологи]]
|-bgcolor="#EFEFEF"
|
| [[эрхтэн]], [[эд]]
| [[физиологи]], [[гистологи]]
|-----
| том биетэн
| [[амьд организм|организм]], [[бодьгал]]
| [[организмийн биологи]], [[анатоми]]
|-bgcolor="#EFEFEF"
| хүн ам зvй
| [[хүн ам]]
| [[хүн амын биологи]], [[хүн амын генетик]]
|-----
| тусгай зvйл || [[зүйл]]...
|-bgcolor="#EFEFEF"
| дэд-тусгай зvйл
| [[популяц]], [[экосистем]]
| [[экологи]], [[филогени]]
|}
Биологид [[амьд организм|амьд организмыг]] төрөлжүүлэн үзэж аливаа амьд организм хэрхэн оршин тогтнодог болон хоорондоо буюу бусад организмтай мөн хүрээлэн буй орчинтой хэрхэн зохицон оршдог тухай гол анхаарлаа чиглүүлдэг байна.
Энэ шинжлэх ухаан нь олон салбар ухааныг багтаадаг ба тэдгээрийн салбар шинжлэх ухаануудын зарим болох [[ургамал судлал]], [[амьтан судлал]] зэрэг нь эртний [[шинжлэх ухаан]] боловч аливаа амьтад, амьд организм нь үндсэндээ ижил бүтэцтэй болохоор бүхэлд нь судлах нь оновчтой гэж хэсэг эрдэмтэд үзсэнээс үүдэн [[19-р зуун|19-р зууны]] үеэс эхлэн биологийн шинжлэх ухаан нь бүрэн утгаараа цогцоор хөгжиж эхэлсэн түүхтэй. Одоо биологийн шинжлэх ухаан хамгийн түгээмэл томоохон шинжлэх ухаан гэж тооцогддог болсон. биологийн шинжлэх ухаанд эволюцийн онол нь үндсэн туулгуур онол юм.
== Биологийн салбар шинжлэх ухаанууд ==
[[Агропедиа]] -- [[Анатоми]] -- [[Биоархеологи]] -- [[Биохими]] -- [[Молекул биологи]] -- [[Биогеохими]] -- [[Биомеханик]] -- [[Биофизик]] -- [[Биотехнологи]] -- [[Органик хими]] -- [[Ургамал судлал]] -- [[Эсийн биологи]] -- [[Хєгжлийн биологи]] -- [[Экологи]] -- [[Эволюци]] -- [[Ургамал ба амьтны аймаг]] -- [[Генетик]] -- [[Гистологи]] -- [[Иммунологи]] -- [[Анагаах ухаан]] -- [[Микробиологи]] -- [[Палентологи]] -- [[Патологи]] -- [[Философи]] -- [[Хэвлэл]] -- [[Таксономи]] -- [[Вирусологи]] -- [[Амьтан судлал]]
{{Шинжлэх Ухаан}}
{{stub}}
[[Ангилал:Байгалийн шинжлэх ухаанууд]]
[[Ангилал:Биологи| ]]
[[Ангилал:Биологийн шинжлэх ухаанууд]]
{{Link FA|es}}
{{Link FA|he}}
{{Link FA|ja}}
[[ab:Абиологиа]]
[[af:Biologie]]
[[als:Biologie]]
[[am:ሥነ ሕይወት]]
[[an:Biolochía]]
[[ar:علم الأحياء]]
[[arz:بيولوجيا]]
[[ast:Bioloxía]]
[[az:Biologiya]]
[[ba:Биология]]
[[bar:Biologie]]
[[bat-smg:Bioluogėjė]]
[[be:Біялогія]]
[[be-x-old:Біялёгія]]
[[bg:Биология]]
[[bi:Baeoloji]]
[[bn:জীববিজ্ঞান]]
[[bo:སྐྱེས་དངོས་རིག་པ།]]
[[br:Bevoniezh]]
[[bs:Biologija]]
[[bug:ᨅᨗᨕᨚᨒᨚᨁᨗ]]
[[ca:Biologia]]
[[ch:Bioloyia]]
[[co:Biologia]]
[[crh:Ayatiyat]]
[[cs:Biologie]]
[[csb:Biologijô]]
[[cv:Биологи]]
[[cy:Bioleg]]
[[da:Biologi]]
[[de:Biologie]]
[[diq:Biyolociye]]
[[dv:ދިރުމާބެހޭ އިލްމު]]
[[el:Βιολογία]]
[[en:Biology]]
[[eo:Biologio]]
[[es:Biología]]
[[et:Bioloogia]]
[[eu:Biologia]]
[[ext:Biologia]]
[[fa:زیستشناسی]]
[[fi:Biologia]]
[[fiu-vro:Bioloogia]]
[[fo:Lívfrøði]]
[[fr:Biologie]]
[[frp:Biologia]]
[[frr:Biologii]]
[[fur:Biologjie]]
[[fy:Biology]]
[[ga:Bitheolaíocht]]
[[gd:Bith-eòlas]]
[[gl:Bioloxía]]
[[gv:Bea-oaylleeaght]]
[[hak:Sâng-vu̍t-ho̍k]]
[[haw:Kālaimeaola]]
[[he:ביולוגיה]]
[[hi:जीव विज्ञान]]
[[hr:Biologija]]
[[hsb:Biologija]]
[[ht:Biyoloji]]
[[hu:Biológia]]
[[hy:Կենսաբանություն]]
[[ia:Biologia]]
[[id:Biologi]]
[[ie:Biologie]]
[[io:Biologio]]
[[is:Líffræði]]
[[it:Biologia]]
[[iu:ᐆᒪᔅᓱᓯᖃᕐᑐᓕᕆᓂᖅ/umasusirkartuliriniq]]
[[ja:生物学]]
[[jbo:mivyske]]
[[jv:Biologi]]
[[ka:ბიოლოგია]]
[[kaa:Biologiya]]
[[kk:Биология]]
[[kl:Uumassuseqartulerineq]]
[[kn:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]]
[[ko:생물학]]
[[ks:علم حیاتیات]]
[[kw:Bywonieth]]
[[ky:Биология]]
[[la:Biologia]]
[[lad:Biolojiya]]
[[lb:Biologie]]
[[li:Biologie]]
[[lmo:Biulugìa]]
[[lo:ຊີວະສາດ]]
[[lt:Biologija]]
[[lv:Bioloģija]]
[[map-bms:Biologi]]
[[mg:Biolojia]]
[[mhr:Биологий]]
[[mk:Биологија]]
[[ml:ജീവശാസ്ത്രം]]
[[ms:Biologi]]
[[mt:Bijoloġija]]
[[mwl:Biologie]]
[[my:ဇီဝဗေဒ]]
[[myv:Биологиясь-эриеньсодамось]]
[[nah:Yōlizmatiliztli]]
[[nap:Biologgia]]
[[nds:Biologie]]
[[nds-nl:Biologie]]
[[ne:जीवशास्त्र]]
[[new:जीवशास्त्र]]
[[nl:Biologie]]
[[nn:Biologi]]
[[no:Biologi]]
[[nov:Biologia]]
[[nrm:Biologie]]
[[oc:Biologia]]
[[os:Биологи]]
[[pam:Biologia]]
[[pap:Biologia]]
[[pfl:Bioloschie]]
[[pih:Biiolojii]]
[[pl:Biologia]]
[[pnb:حیاتیات]]
[[ps:ژونپوهنه]]
[[pt:Biologia]]
[[qu:Kawsay yachay]]
[[ro:Biologie]]
[[roa-rup:Biologhia]]
[[ru:Биология]]
[[sa:जीवशास्त्रम्]]
[[sah:Биология]]
[[sc:Biologia]]
[[scn:Bioluggìa]]
[[sco:Biology]]
[[sh:Biologija]]
[[si:ජීව විද්යාව]]
[[simple:Biology]]
[[sk:Biológia]]
[[sl:Biologija]]
[[sm:Paiolo]]
[[so:Bayoloji]]
[[sq:Biologjia]]
[[sr:Биологија]]
[[ss:Ibhayoloji]]
[[stq:Biologie]]
[[su:Biologi]]
[[sv:Biologi]]
[[sw:Biolojia]]
[[ta:உயிரியல்]]
[[te:జీవ శాస్త్రము]]
[[tg:Биология]]
[[th:ชีววิทยา]]
[[ti:ባዮሎጂ]]
[[tl:Biyolohiya]]
[[tpi:Save long Laip]]
[[tr:Biyoloji]]
[[tt:Biologiä]]
[[ug:بىئولوگىيە]]
[[uk:Біологія]]
[[ur:حیاتیات]]
[[uz:Biologiya]]
[[vec:Biołogia]]
[[vi:Sinh học]]
[[vls:Biologie]]
[[vo:Lifav]]
[[war:Biyolohiya]]
[[xal:Биолог]]
[[xh:IBayoloji]]
[[yi:ביאלאגיע]]
[[zea:Biologie]]
[[zh:生物学]]
[[zh-classical:生物學]]
[[zh-min-nan:Seng-bu̍t-ha̍k]]
[[zh-yue:生物學]]
| 