В эс: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 1:
Оршил
'''В-эсүүд''' нь шингэний дархлааны (үүний нөгөө талд эсийн дархлааны хариу урвалыг Т-Эс хариуцдаг) хариу урвалд ихээхэн үүрэг гүйцэтгэдэг. В- эсийн үндсэн үйл ажиллагаа бүл эсрэг төрөгчид хариу болгон эсрэг биеийг үүсгэх юм. энэЭнэ үүргийг эсрэг төрөгч гаггагчгаргагч эсүүд биелүүлж, үр дүнд нь эсрэг төрөгчийн харилцан үйлчлэлээр идвэхжисэнийидэвхижсэний дараа санагч В-эс болж хөгждөг.
В- эсүүд олдмол дархлааны тогтолцооны нэгэн чухал бүрэлдэхүүн хэсэг юм. "В" гэдэг энэ тодотгол нь, В- эс боловсордог шувууны Фабрициусын уутнаас гаралтай юм. Сүүгээр бойжигчидынбойжигчдын хувьд өсвөр В- эс ясны чөмгөнд хэлбэрждэг тул Backronym гэж нэглэгддэгнэрлэгддэг байжээ.
 
== В-эсийн хөгжил ==
Өсвөр В- эсүүд нь ихэнх сүүгээр бойжигчидынбойжигчдын ясны чөмгөнд үүсдэг. Харин туулайн В- эс аппендикс саккулус ротундус хэмээх эхтэндэрхтэнд хөгждөг. Өсвөр шатандаа байгаа ясны чөмгөний эсүүд IgМ -ээр баяжсаныбаяжсны дараа дэлүүрүүдэлүү рүү шилжих ба тэдгээрийг шилжилтийн В-эсүүд гэдэг ба энэ эсүүдийн зарим нь бие гүйцсэн В лимфоцит болж ялгаран хөгждөг.
 
В- эс нь хэд хэдэн шатыг дамжин хөгжих бөгөөд шат бүрт эсрэг биеийг хариуцсан локусууд дээр агуулагдах геномд өөрчлөлт орж байдаг. Аливаа эсрэгбие хоёр ижил хүнд гинж, хоёр ижил хөнгөн гинжээс тогтох ба эдгээрийн генүүд нь V (хувьсамхай) хэсэг, C(тогтмол) хэсэгийгхэсгийг бүрдүүлдэг. Хүнд гинжний V хэсэг нь V, D, J гэсэн гурван дэд хэсэгтэй байдаг. Эдгээр нь V, D, J дэд хэсгүүд нь VDJ рекомбинаци хэмээх үйл явцын дүнд санамсаргүйгээр хоршиж В- эс тус бүр давтавдашгүй нэг хувь иммуноглобулины домайныг үүсгэдэг. Хөнгөн гинжний V хэсэгт үүнтэй төстэй хоршилт явагдах ба ялгаа нь гэвэл үүдүүнд V, J гэсэн хоёрхон дэд хэсгүүд оролцдог. В-эсийн хөгжлийн өөр өөр шатанд иммуноглобулин хэлбэржих үйл явцыг доор тодорхойлов.
 
{| class="wikitable"
Мөр 17:
| Төгс Pro-В эс || V-DJ Хоршил явагдана || Эхлэл уртаараа || - || Тийм || Тийм
|-
| Том Pre-В эс || VDJ бүрэн хоршисонхоршсон || Эхлэл уртаараа || IgM Цитоплазмд || Тийм || Тийм
|-
| Жижиг Pre-В эс || VDJ бүрэн хоршисонхоршсон || V-J хоршил явагдна || IgM Цитоплазмд || Тийм || Тийм
|-
| Өсвөр В-эс || VDJ бүрэн хоршисонхоршсон || VJ бүрэн хоршсон || IgM гадаргууд || Үгүй || Тийм
|-
| Боловсорсон В-эс || VDJ бүрэн хоршисонхоршсон || VJ бүрэн хоршсон || IgM ба IgD гадаргууд || Үгүй || Тийм
|}
 
В эс боловсохболовсрох явцдаа аль нэг шатанд нь доголдол гарвал уг эс апоптозийн замаар үхэх ба энэ тохиолдолыгтохиолдлыг клони сөнөх гэж нэрлэдэг. В эс ясны чөмгөнд тасралтгүй үүсч байдаг. Эсийн гадаргуу дээрх В эсийн хүлээн авуурууд биед орж ирээд байгаа тодорхой эсрэгтөрөгчтэй тохиолдоход тэр В эс олширч, анх эсийн гадаргуу дээр байсантай адил холбогдох хэсэг бүхий тэдгээрийн хүлээн авууруудыг чөлөөт хэлбэрээрхэлбрээр гадагшлуулдаг. Ингэж идвэхжсэнийидэвхижсэний дараа тухайн эс үржээд, түрүүчийнхтэй адил эсрэг төрөгчийг танигч В санагч эсүүд хэлбэрждэг. Энэ хадгалагдсан мэдээлэл нь, тэр эсрэг төрөгчэсрэгтөрөгч ирээдүйд биед дайралт хийхэд түүнээс илүү хүчтэй, илүү үр дүнтэй хамгаалах олмололдмол дархалааныдархлааны тогтоолцоогтогтолцоог бүрдүүлдэг.
 
В эсийн мемранымембраны хүлээн авуурууд түүний амьдарлынамьдралын туршид өөрчлөгдөж хувьсаж байдаг. TACI, BCMA , BAFF-R –ууд нь өсвөр ба боловсорсон В эсүүдэд аль алинд байдаг. Энэ гурван хүлээн авуур бүгд Belimumab –ээр дарангуйлагддаг. Эхний болон эсцийхээсэцсийнхээс бусад В эсийн хөгжлийн бүх шатанд CD20 хүлээн авуур байдаг. Өөрөөр хэлбэл энэ нь эрт Pro-В эсээс санагч эс хүртэлх хөгжлийн шатыг багтаадаг харин, Эхлэл B эс буюу плазмын эс багтдаггүй.
 
==ДархалааныДархлааны тэвчил==
Залуу лимфоцитууд, Т эсүүд, өсвөр В эсүүд нь ясны чөмөгнөөс гарахын өмнө өөрийн эд эсэд үйлчилгээтэй эсэхээ дархлааны тогтолцоонд хянуулдаг. Ясны чөмгөнд (тунгалгийнтунгалгын төв эрхтэн) үндсэн тэвчил бүрэлддэг. Өсвөр В эсүүдээс өөрийн эсрэг төрөгчид хүчтэй холбогддог хүлээр авууртай В эс байвал цаашид боловсордоггүй. Хэрэв В эс өөрийн эд эсэд өндөр идвэхтэйидэвхитэй бол дараах гурван зам байдаг.
*Клони сөнөх: өөрийн эсрэг төрөгчид өвөрмөц В эс гол төлөв апоптозисийн замаар устгагдаг.
*Хүлээн авуурын засагдал: өөрийн эд эсэд үйлчлэлтэй хүлээн авууртай В эсүүдэд хэлбэржилтэнд дахин орох боломжийг гаргадаг. Энэ үйл явц рекомбицирекомбинаци идвэхжүүлэгч генийн (RAG) үйлчлэл үргэлжлэх зарчмаар явагдна. RAG –н туслалцаа В эсийн хүлээн авуурын хөнгөн гинжний генийн дахин бүрдүүлэлт хийж биелдэг. Хэрэв өөрийн эд эсдээ үйлчилгээгүй хүлээн авуурыг үүсгэдэг болгож засварлахад алдаа гарвал апоптозис явагдах болно. RAG-1 ба RAG-2 генүүдэд гажилттай бол хавсарсан үйлчлэлтэй дархаллындархлалын дутмагшил (Severe Combined Immunodeficiency (SCID) )өвчин үүсдэг . энэЭнэ нь Т, В эсийг боловсрох явцад шинэ хүлээн авуур үүсгэх чадвараа алдахад хүргэдэг.
 
*Анерги: уусмал байдалтай жижиг өөрийн эсрэгтөрөгчтэй муухан холбогддогВхолбогддог В эсүүд холбогдох үедээ тэр чигтээ хариу үйлдэл үзүүлэхгүй байдалд орохыг анерги гэдэг.
 
==Үйл ажиллгаанууд==
Хүний бие сая сая В эсүүдийг өдөр тутам бий болгож байх ба энэ олон эсүүд нь цус болон тунгалагийнтунгалгын тогтолцоогоор эргэлдэн дархалааныдархлааны тогтолцоонд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Бүрэн идвэхжихидэвхижих хүртлээ эсрэг бие үүсгэдэггүй. онцлогОнцлог хүлээн авуур уураг В эс бүрийн гадаргууд байх ба энэ хүлээн авуур (B cell receptor (BCR)) нь тухайн нэг эсрэг төрөгчтэйэсрэгтөрөгчтэй холбогдоно. Энэ В эсийн хүлээн авуур бол мемрантаймембрантай холбогдсон иммуноглобулин бөгөөд энэ нь бусад төрлийн лимфоцитээс В эсийг ялгах ялгаа болж өгдөг. Энэ хүлээн авуур уураг нь эзэн эсээ идвэхжихэдидэвхижихэд оролцдог. В эс эхний удаад түүний төрөл төстэй эсрэг төрөгчтэй тохиолдоход Т туслагч эсээс нэмэлт дохио хүлээн авдаг. Үүний улмаас В эсийн Плазмын болон Санагч В эс гэсэн хоёрын аль нэг болж ялгаран хөгждөг. Эдгээр эсийн аль нэг нь болж хөгжилгүй завсрын ялгаран хөгжих шатанд орж хөгжилийнхөгжлийн эхний шатны төвийн үйлчлэлээр В эсүүд иммуноглобулины генийхээгенийнхээ хувьсамхай хэсэгт их хэмжээний өөрчлөлтөндөөрчлөлтөд орж магадгүй өөр ангийн эсэд шилждэг. В эсийн бусад үйл ажиллагаанд эсрэг төрөгч таних, цитокайнецитокин үүсгэх, тунгаллагийнтунгалагын эд зохион байгуулах зэрэг ордог.
===Клони үүсгэлт===
В эсүүд клони хэлбэрээр байдаг. Тухайн эсрэгбие түүний ялгаран хөгжсөн төрөл бүтээгдэхүүн нь аль нэгэн өгөгдсөн эсрэг төрөгчийнэсрэгтөрөгчийн эсрэг өвөрмөц биологийн макромолекулаас тогтсон гадаргуугийн ижил бүтэцүүдтэйбүтцүүдтэй(epitope) таньж холбогдож чаддаг, иймээс бүх В эсүүд тухайн нэг эсээс хөгждөг. Клони үүсгэлт нь дархлааны санамж бүрэлдүүлэхэд оролцох чухал үйл нөлөөтэй байдаг. Өөр өөр эсрэгтөрөгчийг таних чадвартай 109 гаран клониуд байдаг учир иммуны хариу урвалын үйлчлэх хүрээ хангалттай олон төрөл байдаг. Ганцхан В эс ба өвөрмөц чанараараа ижил эсийн нэг клони нь түүний өвөрмөц эсрэг төрөгч орж ирэхэд олон ижил В эсүүдийг үүсгэн хуваагддаг. Плазмын эсэд ялгаран хөгжсөн В эсийн ихэнх нь анх олширхыголшррхыг өдөөсөн эпитоптой ижил эсрэгбиеийг цусанд ялгаруулдаг. Харин цөөн хэсэг нь зөвхөн ижил эпитопийг таньж чадах санагч эс болж үлддэг. ЭнгэхдээИнгэхдээ халдварын мөчлөг бүрт үлдэц санагч эсийн тоо өсдөг. Энэ өсөлт хүчтэй холбогдох чадвартай тухайн нэг эсрэгтөрөгчтэй холбогддог амьд үлдсэн В эсээс хамаарсан боловсорсон эс үүсэх эрчмээр тодорхойлогдоно. Энэ олширлынолшролын үр дүнд хоёрдогч дархлааны хариу урвал гэгдэх дархлааны хариу урвалын өвөрмөц чанар сайжирдаг. Анх удаагаа эсрэг төрөгчтэй тулгарч байгаа В эсүүдийг гэнэгэнэн В эсүүд гэнэ.
 
===В эсийн хэлбэрүүд===
*'''Плазмын В эсүүд''' нь эдэд цусны эргэлтэд байдгаас илүүтэйгээр тохиолддог. Плазмын В эс нь тулгараад байгаа эсрэг төрөгчийнэсрэгтөрөгчийн эсрэг ихээхэн хэмжээний эсрэг биеийг нийлэгжүүлэн гаргадаг. Энэ гаргасан эсрэг биеэсрэгбие нь микробуудтай холбогдож тэднийг устгах, фагоцит эсэд тэднийг хялбархан баригддаг болох, хавсрагын тогтолцоог идвэхжүүлэх үүргүүдийг гүйцэтгэдэг. Заримдаа В эсийг эсрэгбиеийн үйлдвэр гэж онцолдог. Электрон микроскопын зурагт В эсэд түүний цитоплазмд эсрэгбиеийг нийлэгжүүлэх үүрэгтэй том хэмжээний барзгар эндоплазмын тортой нь харагддаг. Энэ төрлийн эс богино хугацаанд амьдрах ба дархлааны хариу урвалыг өдөөгч хүчин зүйл багасхадбагасахад апоптозод ордог. Цааш амьдрахад шаардлагтайшаардлагатай клонийг өдөөгч олон төрөл хүчин зүйлүүд тасралгүй тохиолдохоо зогсох үед дээрх апоптозын үйл явц болдог.
*'''Санагч В эс''' анхдагч дархлааны хариу урвалын туршид биед орж ирсэн эсрэг төрөгчид өвөрмөц идвэхжсэнидэвхижсэн В эсээс хөгждөг. Эдгээр эсүүд нь удаан хугацаанд амьдрах чадвартай бөгөөд өмнөхтэй ижил эсрэгэсрэгбие бие хоёрдоххоёрдахь удаагаа биед орж ирэхэд түргэн хариу урвал үзүүлж чаддаг.
*'''В-1 эсүүд''' IgM-ийг IgG ээс илүү их хэмжээгээр нийлэгжүүлдэг ба хэд хэдэн өвөрмөц хүлээн авууртай. Эдгээр нь олон янзын эсрэгтөрөгчид бага хүчээр холбогддог. Олон танигчтай иммуноглобулинууд нь гол төлөв бусад иммуноглобулинуудтай болон өөрийн эсрэг төрөгчэсрэгтөрөгч, бактерийн түгээмэл полисахаридуудтай холбогдох эрмэлзлэлтэй байдаг. Энэ хэлбэрийн эс тунгалагын зангилаа дэлүүнд цөөн тоогоор байх ба хэвлийн хөндий, цээжний хөндийд ихээр тохиоддогтохиолддог.
*В-2 эсүүд нь дэлүү тунгалгын зангилаанд байх В эсүүдийн ихэнхийг бүрдүүлэх ба жижиг хэмжээтэй удаан хугацаанд амьдардаг, бага хэмжээний гадаргуугийн IgM, их хэмжээний IgD, хэд хэдэн төрлийн гадаргуугийн хүлээн авуурыг агуулдаг.
*Маржинал зоны В эс нь дэлүүний хоригийн бүсэд анатомын хувьд тусгаарлагдсан, цусны эргэлтэнд ордоггүй боловсорсон В эс юм.
*Фоликулын В эс нь тунгалынтунгалгын эрхтэн болон зангилаа дэлүүний фоликулд байдаг .
 
==Эсрэг төрөгч В эсэд танигдах==
В эсийн Т эсээс ялгагдах ялгаа нь өөрийн эсрэг төрөгчийг хэрхэн яаж танихад оршдог. В эс түүний уугуул хэлбэрт өөрийн эсрэгтөрөгчийг таньдаг. Тэд цус болон тунгалагт уусмал байдалтай эсрэг төрөгчийг В эсийн хүлээн авуурууд буюу мембранд холбогдсон иммуноглобулинуудаараа таньдаг. Харин Т эс өөрийн эсрэг төрөгчөөэсрэгтөрөгчөө бэлтгэгдсэн байдлаар нь таньдаг. Эсрэг төрөгчЭсрэгтөрөгч таниулагч эсийн МНС молекулууд Т эсийн хүлээн авууруудад танигдаж нэгэн пептидийн хэсэг үүсгэснийг Т эс таньдаг.
==В эсийн идвэхжил==
В эс антигенийг таних нь В эс идвэхжихэдидэвхижхэд (Плазмын эсүүдэд эцсийн байдлаар хувьраххувирах, Клонийн байдалтай олшрох) шаардлагтай хүчин зүйл нэг хүчин зүйл ба үүнээс өөр замаар бас идвэхждэгидвэхиждэг. Ямар нэгэн эсрэг биетэй тулгараагүй ''гэнэн'' В эс Т эсээс хамааралтай ба хамааралгүй замаар идвэхждэгидэвхиждэг.
 
===Т эсээс хамааралтай идвэхжилидэвхижил===
Эхлээд өвчин үүсгэгч макрофаг, сэртэнт эс зэрэг эсрэг төрөгчэсрэгтөрөгч зэрэг эсрэгтөрөгч илчлэгч эсүүдээр залгигдаж улмаар энэ үүсгэгчийн уургууд нь богино хэмжээний пептидүүд болон задраад МНС II ангийн уургуудтай холбогддог. Энэ бүрдэлүүдбүрдлүүд нь эсийн мемранымембраны гадаргуу дээр гарч ирдэг. ЭнгээдИнгээд макрофаг идвэхжээдидэвхижээд өвөрмөц олон дохиог илчлэгдсэн пептидийг тахихтаних Т эсрүү хүргэдэг. Улмаар Т эс аутокринүүдийг үүсэхийг өдөөснөөр санагжсанагдаж болон үйлчлэгч Т эсийн ялгаран хөгжил, олшрол явагдана. Т туслагч эсүүд иммунологийн синапс хэмээх үзэгдлийн нөлөөгөөр өвөрмөц В эсүүдийг идвэхжүүлдэгидэвхижүүлдэг. ИдвэхжсэнИдэвхижсэн В эсүүд нь улмаар өвчин үүсгэгчийг дарангуйлах үйлчлэлтэй эсрэгбиеийг өвчин үүсгэгчийг эзэн амьтанаасамьтнаас хавсрагын тогтолцоо, фагоцитууд цэвэрлэх хүртэл хугацаанд нийлэгжүүлнэ.
Ихэнх эсрэгтөрөгчид Т эсээс хамааралтай байдаг нь эсрэгбие хамгийн ихээр үүсэхэд Т эсийн туслалцаа үлэмж хэрэгцээтэй байдаг. Т эсээс хамааралтай эсрэг төрөгчийнэсрэгтөрөгчийн хамтаар,тэр эсрэгтөрөгчийн эхний дохио В эсийн хүлээн авууруудад холбогдож, хоёрдоххоёрдахь дохио давхар өдөөгдсөн Т эсээс ирдэг. Т эсээс хамааралт эсрэг биеүүд Th2 гэдэг тусгай төрлийн Т эсэд В эс дээр МНС II ангийн уургуудаар илчлэгддэг. В эс эсрэгбиеийг Анхдагч Th эсэд илчлэхэд, Т эс В эсийг идвэхжүүлэгч цитокинүүдийг гадагшлуулдаг. Энэ цитокинүүд В эсийг олширч, плазмын эсүүд болж ялгаран хөгжихөд голлох үүрэгтэй. IgG, IgA, IgE –руу изотип шилжих ба санагч эсийн үе шилжих нь Т эсээс хамааралтай эсрэг төрөгчийн хариу урвалын үед тохиолддог. Энэхүү изотип шилжихийг анги шилжих рекомбинаци гэдэг. Энэ шилжилт нэг удаа тохиолдсон бол тухайн В эс өмнөх изотип болох IgM, IgD-ээ цаашдаа удаан нийлэгжүүлэхгүй.
 
===Т эсээс үл хамаарах идвэхжилидэвхижил===
 
Олон эсрэг төрөгчүүдэсрэгтөрөгчид Т эсээс үл хамааралтай байдаг. ЭндгээрЭдгээр эсрэгтөрөгчүүд В эсийг идвэхжүүлэхидэвхижүүлэх хоёр дохийгдахийг хоёуланг нь хүргдэг. Сэрээ булчирхайг нь авсан хулгана Т эсээс хамааралгүй эсрэгтөргчидэсрэгтөрөгчид хариу үйлдэл үзүүлж чаддаг. Олон бактериуд давхардсан карбогидратын эпитоптой байдаг нь В эсэд байх эсрэгтөрөгчийг хүлээн авах авуурууд IgM -тэй хэрж холбогдсоноор В эсийг өдөөдөг. Т эсийн оролцоо байхгүй үед IgM -ийн нийлэгжлээр хариу урвал үзүүлдэг. Хавсарсан Вакцинууд нь эдгээр гадны молекулуудын эсрэг хүчтэй дархалааныдархлааны хариу урвалыг бий болгодог. Хоёр төрлийн Т эсээс хамааралгүй идвэхжилидэвхижил байдаг. ''Эхнийх нь эсээс хамааралт'', ''удаах хэлбэр нь Т эсээс хамааралгүй'' идвэхжилидэвхижил орно.
 
==В эсийн эртний үүсвэр==
Nature Immunology сэтгүүлийн 2006 оны аравдугаар сарын дугаарт загас, хоёр нутантайнутагтантай төстэй эрнийэртний сээр нуруутны В эсийн талаар төрөлхийн дархлааны тогтолцоотой хамтарсан үйл ажиллагаа бүхий фагоцитозын боломжийн талаар нийтэлжээ. Энэ өгүүлэлийнөгүүллийн зохиогчид Эртний фагоцитоз явуулагч В эсүүд макрофаг болон лимфоцитын завсрын үүргийг гүйцэтгэдэг гэдэг таамаглал дэвшүүлжээ.
Хүний B эсүүд нь эсрэг биеүүдтэйбиеүдтэй холбогдсон өвчин үүсгэгчийг эндоцитозийн замаар залгиурддаг боловч В эсээр илчлэгдсэн МНС II анги Th2 боломжит туслалцааг авах замаар энэ үйлдэл явагдаж В эсийн олшролтыг өдөөдөг. Энэ бол МНС II –ийн илчлэлтийн хүчээр явагдах ба өвчин үүсгэгчийн ажиллагааг бууруулахад тийм ч чухал арга биш.
 
==Нэрийн үүсэл==
B эс гэдгийн '''B''' нь Bursa of Fabricius -с гаралтай, энэ нь шувууны эрхтэн ба тэр эрхтэнд bB эсүүд боловсордог. Ихэнх хөхтөн амьтдын чөмгөнд гүйцэд боловсроогүй bB эсүүдийг тодорхойлсон, B эс гэдэг үгийг үргэлжлүүлэн ашигласан хэдий ч цусны бусад эсүүд нь чөмгөн дэхь ялгаран хөгжөөгүй үүсэл эсүүдээс бий болсон байдаг. Bone(яс) ба Bursa(уут)гэдэг хоёр үг нь хоёулаа 'B'үсгээр эхэлдэг.
 
==B эсээс хамааралтай эмгэг==
Үе мөчний артрит, чонон хөрвөс зэрэг олон аутоиммуны өвчин нь bB эсийн нийлэгжүүлсэн эсрэг биеийн оролцоотойгоор үүсдэг.
 
==Мөн үзэх==