|
[[Эгэл бөөмийн физик|Эгэл бөөмийн физикт]]т '''эгэл бөөм''' буюу ''тулгуур бөөмийг'' тодорхойгүй дотоод бүтэцтэй бөөм гэж тодорхойлдог бөгөөд өөрөөр хэлбэл энэ бөөм нь жижиг бөөмсөөс тогтсон эсэх нь тодорхойгүй байдаг гэсэн үг юм. Хэрэв аливаа эгэл бөөм нь үнэхээр дотоод бүтэцгүй бол энэ нь [[Ертөнц|ертөнцийнертөнц]]ийн гол бүтээгч тулгуур болох бөгөөд бусад бөөмс үүнээс бүрэлдэн тогтоно. Стандарт загварт [[кварк]], [[лептон]], [[илрүүлэгч бозон]] зэрэг бөөмс нь эгэл бөөмс юм.<ref>{{cite book | author=Gribbin, John | title=Q is for Quantum - An Encyclopedia of Particle Physics | publisher=Simon & Schuster | year=2000 | id=ISBN 0-684-85578-X}}</ref><ref>{{cite book | author=Clark, John, E.O. | title=The Essential Dictionary of Science | publisher=Barnes & Noble | year=2004 | id=ISBN 0-7607-4616-8}}
</ref>
Түүхийн явцад [[Адрон|адронуудадрон]]ууд ([[протон]], [[нейтрон]] болох [[мезон]] болон [[Барион|барионуудбарион]]ууд) болон бүр бүтэн [[атом]] хүртэл нэгэн цагт эгэл бөөмд тооцогдож байсан. Эгэл бөөмийн онон дахь гол онцлог нь 20-р зууны эхэн үед гарч ирсэн "[[Квант|квантынквант]]ын" санаа юм. Энэ нь [[Цахилгаанцахилгаан соронзон цацрал|цахилгаан соронзон цацралын]]ын ойлголтод хувьсгал хийсэн бөгөөд [[Квантквант механик|квант механикийг]]ийг бий болгосон юм.
[[Image:Particle chart.jpg|thumb|right|320px|Тулгуур бөөмс болон тэдгээрийн харилцан үйлчэлийн стандарт загвар]]
== Тойм ==
Бүх эгэл бөөмс нь (өөрийнхөө [[Спин|спинээсспин]]ээс хамааран) нэг бол [[бозон]] буюу спин нь бүхэл]], эсвэл [[фермион]] буюу спин нь хагас бүхэл]] байдаг. [[Квант статистик|Квант статистикын]]ийн фермионуудыг бозонуудаас ялгасан үр дүнг [[Спинспин-статистик теорем|спин-статистик теоремын]]ын тусламжтай таньж болдог. Энэ аргачлалаар бол [[Матери|материтайматери]]тай холбогдсон [[хагас бүхэл]] спинтэй бөөмсийг [[фермионуудфермион]]ууд гэдэг. ??? Харин тулгуур хүчнүүдтэй холбогдсон [[Бүхэл тоо|бүхэл]] спинтэй бөөмсийг [[Бозон|бозонуудбозон]]ууд гэдэг.<ref>{{cite book | author=Veltman, Martinus | title=Facts and Mysteries in Elementary Particle Physics | publisher=World Scientific | year=2003 | id=ISBN 981-238-149-X}}</ref>
*'''[[Фермион|Фермионууд]]:'''
::[[Кварк|Кваркууд]] — [[Дээш кварк|дээш]], [[Доош кварк|доош]], [[Гаж кварк|гаж]], [[Гоё кварк|гоё]], [[Ёроол кварк|ёроол]], [[Таг кварк|таг]]
::[[Лептон]] — [[электрон]], [[мюон]], [[тау лептон|тау]], [[электроны нейтрино]], [[мюоны нейтрино]], [[тауны нейтрино]]
*'''[[Бозон|Бозонууд]]ууд:'''
::[[Илрүүлэгч бозон]] – [[глюон]], [[W болон Z бозонууд]], [[фотон]]
::Бусад бозонууд — [[Хиггс бозон]], [[гравитон]]
| 