|
'''Психологи''' буюу '''сэтгэл судлал''' нь [[хүн]] ба амьтны оюун ухаан, зан үйлийг судалдаг [[шинжлэх ухаан]]ы нэгэн салбар юм. Сэтгэл судлаачид шинжлэх ухааны аргыг хэрэглэхдээ шүүмжлэлт хандлага, тогтсон [[онол]]дээр тулгуурлах боловч бусад [[нийгмийн шинжлэх ухаан]]ы салбар, тухайлбал социологитой харьцуулахад илүү бага хэмжээнд ашигладаг байна. Сэтгэл судлалын чиглэлээр мэргэшсэн онолч, эрдэмтнийг [[сэтгэл судлаач]] гэдэг. Сэтгэл судлаач нь сэтгэл хөдлөл,анхаарал, үйлзан байдалүйл, хүртэхүй, бусадтайсэтгэцийн харилцахэмгэг, сэтгэл засал, харилцаа зэргийг судалдаг ажээшинжлэх ухаан юм. Мөн зарим гүнзгий түвшний сэтгэл судлаачид ухамсаргүй оюунзан санаагүйлийг судалгаандаа авч үздэгсудалдаг. Сэтгэл судлаачид сэтгэл зүйн болон [[неврологи]]йн үйл явцыг судалж улмаар хувь хүн болон нийгмийн хүрээнд оюун санаа хэрхэн нөлөөлдөг болохыг олж тогтоохыг эрмэлздэг. Сэтгэл судлалын мэдлэг нь боловсрол, ажил эрхлэлт, гэр бүлийн амьдралын үйл явц түүнчлэн сэтгэцийн өвчнийг эмчлэх зэрэг хүний олон үйл ажиллагаанд хэрэглэгддэг юм. Түүнчлэн сэтгэл судлал нь хүний хөгжил, спорт, [[эрүүл мэнд]], [[аж үйлдвэр]], [[хэвлэл мэдээлэл]], [[эрх зүй]]н салбарыг судлах зорилгоор дэд салбаруудыг бий болгожээ. Мөн [[байгалийн шинжлэх ухаан]], нийгмийн шинжлэх ухаан, [[хүмүүнлэгийн ухаан]]ы судалгааг авч ашигладаг.
== Түүх ==
== Психоанализ ==
[[Австри]]йн эмч [[Зигмунд Фрейд]/ Анли хэлт орнуудад Фройд] 1890 оноос эхлэн 1939 онд өөд болох хүртлээ сэтгэл заслын арга буюу психоанализыг хөгжүүлжээ. Фрейд оюун санааг клиникийн ажиглалт, өөрийгөө шинжих болон тайлбарын арга дээр үндэслэн танин мэдэж байсан бөгөөд хүний ухамсаргүй үйлдэл, оюун ухааны сааталистери, психопатологи буюу сэтгэцийн эмгэг дээр гол судалгаагаа төвлөрүүлсэн байна. Түүний дэвшүүлсэн бэлгийн харилцааны болоод дарангуйлах сэтгэл зүй, ухамсаргүй оюун санааны үйлдлийн тухай онол нь ихэд нэрд гарч сэтгэл судлалын хөгжилд томоохон хувь нэмэр оруулсан юм. Фрейд тухайн үедээ хаалттай сэдэвт тооцогдож байсан асуудлуудыг хөндөн гаргаж тэдгээрийг нийгэмд ил тод хөндөж болох онолын нотолгоог гаргаж тавьсан билээ. Мөн сэтгэл зүйн эмчилгээний хүрээнд чөлөөт харилцааны аргын эхлэлийг тавьжээ.
Швейцарын сэтгэл мэдрэлийн эмч,[[Карл Юнг]] гүнзгий- түвшнийын сэтгэл судлалтай холбогдох [[аналитик психологи]]-ыг бийсэтгэл болгоходсудлалд Фрейдийн судалгаа нөлөөлсөн байдаг. 20-р зууны дунд үед Зигмунд Фрейдын охин [[Анна Фрейд]],Америкийн сэтгэл судлаач[[Эрик Эриксон]], Австри-Английн психоаналист[[Мэлани Клайн]], Английн психоаналист, физикч [[Виникот]] зэрэг нэрт судлаачид төрөн гарсан юм.20-р зуунд психоанализ олон төрөл зүйл болон өргөжсөн бөгөөд тэдгээрийг ихэвчлэн Нео Фрэд- урсгал хэмээдэг.
[[Карл Поппер]] тэргүүтэй философичид мөн [[Ханс ЕйсэнкАйзенк]], [[СкинэрСкиннер]] зэрэг сэтгэл судлаачид психоаналитик онол, эмчилгээг шүүмжлэх болсон юм. СкинэрСкиннер болон зарим бхивористуудбихевиористууд сэтгэл судлалыг психоанализтай харьцуулахад илүү эмпирик, үр дүнтэй гэж үзэж байсан ч цаг хугацааны явцад Фрейдын дэвшүүлсэн олон санааг хүлээн зөвшөөрчээ.[[Шинжлэх ухааны философи]]ч Карл Поппер [[]]
[[Ангилал:Сэтгэл зүй| ]]
|
