Мөнгөний автомат: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Мөр 1:
[[Зураг:ATM 750x1300.jpg|thumb|АНУ дахь [[NCR Корпораци|NCR]] Персонас 75-цуврал загварын олон үүрэгт АТМ.]]
'''ATM''' ({{lang-en|ATM, Automated Teller Machine}}) буюу '''ABM''' (automated banking machine) нь хүмүүст бэлэн мөнгө дамжуулах боломж, үүрэг бүхий автоматжуулсан төхөөрөмж юм.
=== ATM - Automated Teller Machine === ▼
Хэрэглэгч нь өөрийн картны тусламжтайгаар ATM-аас өөрийн банкны
▲ATM буюу ABM (automated banking machine) нь хүмүүст бэлэн мөнгө дамжуулах боломж,үүрэг бүхий автоматжуулсан төхөөрөмж юм. Банкны теллерийн үүргийг гүйцэтгэнэ гэсэн үг. Ихэнх ATM –ууд нь ATM-ийн соронзон зурвастай тусгай пластик карт болон чиптэй smartcart-уудыг уншихаар хийгдсэн байдаг.
▲Хэрэглэгч нь өөрийн картны тусламжтайгаар ATM-аас өөрийн банкны дансруу орж болно. Эндээс та өөрийн дансан дахь мөнгөний хэмжээг харах юмуу эсвэл мөнгөө бэлнээр нь авах боломжтой.
Нэрний хувьд ATM нь их олон янз байдаг. Жишээ нь automated banking machine, money machine, bank machine, cash machine, hole-in-the-wall, cashpoint, Bancomat (Орос болон Европын ихэнх орнуудад), Multibanco (Португалд),
=== Түүх ===
Анх 1939
Ийнхүү ATM-ын түүх,
▲Анх 1939 онд Luther George Simjian гэдэг хүн бэлэн мөнгөний механик машин зохиож түүнээ Нью Йорк хотод City Bank of New York банкинд байрлуулсан боловч энэ нь тийм ч амжилттай болж чадаагүй тул 6 сарын дараа буулган авчээ.
▲Ийнхүү ATM-ын түүх, De La Rue – г анхны ATM-г зохиож Лондонгийн Barclays Bank –д 1967 оны 6-р сарын 27нд суурилуулах хүртэл 25 жил завсарласан билээ. Энэхүү бэлэн мөнгөний машин дээр ажилласан John Shepherd-Barron тэргүүтэй олон инженерүүд тухайн үедээ ихээхэн нэрд гарсан билээ. ATM-аар үйлчлүүлсэн хамгийн анхны үйлчлүүлэгч нь Британы жүжигчин Reg Varney байсан байна. Мэдээжийн хэрэг ажиллуулахад жаахан бэрхшээлтэй байв.
Удалгүй 1965 онд мөн
1968 онд хоорондоо сүлжээгээр холбогдсон ATM нь
1973 он гэхэд ATM-ын IBM 2984 гэх загвар нь Британи даяар тархаад байлаа. 2984 хэмээх энэ загвар нь одоогийн бэлэн мөнгөний машинтай ажиллах зарчмаараа их төстэй байв.
=== Байрлал ===
ATM нь зөвхөн банкин дотор
▲ATM нь зөвхөн банкин дотор байрлахгүйэ. Их дэлгүүр, худалдааны төвүүд, ШТС, зах, онгоцны буудал, зочид буудал зэрэг хүний хөл хөдөлгөөн ихтэй газруудад байрлуулдаг.
ATM нь нөхцөлт болон нөхцөлт бус хэмээн 2 хуваагддаг.
Нөхцөлт ATМ нь илүү олон функцтэй, илүү уян хатан үйлчилгээг үзүүлдэг бөгөөд тийм ч учраас их үнэтэй байдаг. Ер нь банк бүр өөрийн гэсэн бэлэн мөнгөний машинуудтай байдаг.
=== Сүлжээ ===
Ихэнх АТМ-ууд
ATM нь утас болон модемоор төв удирдах хэсэгтэйгээ холбогддог. Гэхдээ тэд зүгээр ч нэг утас биш Plain old telephone service (POTS) гэх утсаар холбогддог. Харин сүүлийн үед бол өндөр хурдны VPN интернет сүлжээг ихээхэн ашиглаж байна. Ингэхдээ тэд сүлжээний SNA - SDLC, TC500 - Async, X.25, TCP/IP - Ethernet. Протоколуудыг ашигладаг байна. Мөн аюулгүй байдлын үүднээс SSL хэмээх
▲Ихэнх АТМ-ууд interbank networks-д холбогдсон байх бөгөөд PULSE, PLUS, Cirrus, Interac, Interswitch, STAR, and LINK зэрэг сүлжээнүүд бий.
▲ATM нь утас болон модемоор төв удирдах хэсэгтэйгээ холбогддог. Гэхдээ тэд зүгээр ч нэг утас биш Plain old telephone service (POTS) гэх утсаар холбогддог. Харин сүүлийн үед бол өндөр хурдны VPN интернет сүлжээг ихээхэн ашиглаж байна. Ингэхдээ тэд сүлжээний SNA - SDLC, TC500 - Async, X.25, TCP/IP - Ethernet. Протоколуудыг ашигладаг байна. Мөн аюулгүй байдлын үүднээс SSL хэмээх нууцлалыг протоколыг ашигладаг.
=== Нийтийн хэрэглээ ===
2006 оны 8 сарын судалгаагаар гэхэд л дэлхий нийтэд 1,5 сая ATM тоологдсон байна.
Эндээс ATM-г хамгийн ихээр хэрэглэж буй улс орнууд бол Америк, Канад, Япон болоод Европын орнууд байлаа. Ази болон Номхон далайн орнууд, Латин
Дэлхийн хамгийн
Хамгийн хол газарт холбогдсон ATM нь Энэтхэгийн
Мөн ATM нь хөлөг онгоцон дээр бас байдаг байна.
=== Бүтэц ===
ATM нь дараах хэсгүүдээс бүтнэ.
Ерөнхийдөө яг л компьютерийн бүтэцтэй их төстэй байгаа биз.
Харин
Хамгаалалтын хувьд тусгай стандарт байдаг бөгөөд Underwriters Laboratories-оос гаргасан CEN EN 1143-1:2005 - CEN III/VdS мөн CEN IV/LGAI/VdS зэрэг сэйкнүүд байдаг
=== Хамгаалалт ===
Мэдээж мөнгөний машин тул ATM нь халдлагад их өртдөг. Тэхээр ATM-руу халдах хэд хэдэн арга байдаг бөгөөд
Эхнийх нь гэвэл ram-raiding буюу ATM-г
Хоёрдахь арга бол Plofkraak буюу тэслэх арга. ATM машины дотогш тэслэх бодис хийн хамгаалалтыг эвдээд доторх мөнгийг нь хамж одох. Анх энэ төрлийн гэмт хэрэг
==Гадны холбоос==
{{Commonscat|Automatic teller machines|АТМ}}
[[ar:آلة صراف آلي]]
[[bg:Банкомат]]
[[ca:Caixer automàtic]]
[[cs:Bankomat]]
[[cy:Peiriant arian parod]]
[[da:Pengeautomat]]
[[de:Geldautomat]]
[[en:Automated teller machine]]
[[es:Cajero automático]]
[[eo:Bankaŭtomato]]
[[fa:خودپرداز]]
[[fr:Guichet automatique bancaire]]
[[gl:Caixeiro automático]]
[[ko:현금 자동 입출금기]]
[[hi:स्वचालित गणक मशीन]]
[[hr:Bankomat]]
[[id:ATM]]
[[ia:Cassero automatic]]
[[it:Bancomat]]
[[he:כספומט]]
[[jv:ATM]]
[[lv:Bankas automāts]]
[[lt:Bankomatas]]
[[ml:ഓട്ടോമേറ്റഡ് ടെല്ലർ മെഷീൻ]]
[[nl:Geldautomaat]]
[[ja:現金自動預け払い機]]
[[no:Minibank]]
[[nn:Minibank]]
[[pl:Bankomat]]
[[pt:Caixa eletrônico]]
[[ru:Банкомат]]
[[simple:Automated teller machine]]
[[sk:Bankomat]]
[[sl:Bankomat]]
[[fi:Pankkiautomaatti]]
[[sv:Uttagsautomat]]
[[ta:தன்னியக்க வங்கி இயந்திரம்]]
[[th:บัตรเอทีเอ็ม]]
[[tr:Bankamatik]]
[[uk:Банкомат]]
[[vec:Bancomat]]
[[vi:Máy rút tiền tự động]]
[[wuu:自动银行出纳机]]
[[yi:געלט אויטאמאט]]
[[zh-yue:提款機]]
[[zh:自動櫃員機]]
|