Чулуунхороот сум: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Хуудасны агуулгыг устгаж байна.
Мөр 1:
ЧУЛУУНХОРООТ СУМ
 
БНМАУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн 1956 оны 4 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 197 дугаар тогтоолд: "...Чойбалсан аймгийн Дашбалбар сумын нутагт мал үржүүлэх ажил голлон эрхэлсэн Чулуунхороот гэдэг нэртэй сангийн аж ахуйг 1956 онд байгуулсугай" гэж зааснаар Дашбалбар сумын 4 дүгээр багийн Чулуунхороотын уурхайг татан буугдахад байшин барилгыг нь түшиглүүлэн САА-г байгуулсан байна. 1956 онд САА-н даргаар Бат-Очирын Нядаа томилогдож, хүн эмнэлгийн салбар (их эмч нь Элчинбуугийн Энхээ), мал эмнэлгийн салбар (их эмч нь Уртнасангийн Лигаа), бага сургууль (захирал нь Ёндонгийн Дорж) байгуулагдаж, САА-н агротехникчээр Цэрэндоржийн Жигмид, зоотехникчээр Өлзийн Содном нар ажиллаж эхэлсэн байна. Чулуунхороотын САА гэдэг нэрээр анх байгуулагдсан энэ сангийн аж ахуй нь 1959 онд засаг захиргааны зохион байгуулалтаар сумыг шинээр байгуулж Чулуунхороот гэж нэрлэж, САА-г Эрээнцав гэж нэрлэж байхаар тогтсон байна. Шинээр байгуулагдсан сумын даргаар Бадамцэрэнгийн Аюур, нарийн бичгийн даргаар Базарсадын Цэрэнпүрэв нар сонгогдон ажиллажээ. САА-н үйлдвэрлэлийн хүрээг өргөжүүлж үр тариа, мал аж ахуйг хослуулан эрхлүүлэх зорилгоор Сайд нарын Зөвлөлийн 1961 оны 2 дугаар сарын 15-ны өдрийн 61 дүгээр тогтоолоор сумын төвийг нутгийн дундаж газар болох Эрээнцав нутагт нүүлгэжээ. 1970-аад онд ЗХУ-ын хүч хөрөнгөөр сум, САА-н төвийг орчин үеийн барилгаар тохижуулсан юм. Энэ сумын нутаг дэвсгэр 65393 га, үүнээс бэлчээрийн газар 418411 га, хадлангийн талбай 18183 га, тариалангийн газар 2651 га байна. Төв нь Улаанбаатараас 885 км, Чойбалсан хотоос 240 км алслагдсан Эрээнцав суурин. ОХУ-ын эрчим хүчээр хангагддаг. Нутаг нь талархаг гадаргатай. Баруун зүүн хэсэгт Дэлтийн нуруу, Хөх уул (1045м), Хайлан (952м), Үүлэн хаан (822м), Шаварт (905м) гэх мэт уулстай. 1 дүгээр сарын дундаж температур -22°-23°С, 7 дугаар сарынх +19°-21°С, жилд дунджаар 260-400 мм хур тунадас унадаг.Улз, Дөч, Ямалх гэх мэт гол, Галуут, Жирмийн цагаан, Шаварт, Монгол цагаан, Бүс гэх мэт нуур тойромтой. Газрын гадарга нь нимгэн хар хүрэн нугархаг, карбонатлаг хүрэн, карбонатлаг хар шороон, нугын хүрэн хөрс зонхилдог. Үр тариаланд тохиромжтой нутаг нилээд бий. Улз, Дөчийн голын хөвөөгөөр татмын хөрстэй. Үетэн, алаг өвс, зүр өвс, хиаг, хялгана, харгана, жижиг бутлаг үетэн, улалж, дэрс зонхилсон хээрийн ургамалтай. Улз голын сав дагуу шинээр ургаж буй бургасан шугуй, төгөл элбэг бий. Бор гөрөөс, заарт харх, чоно, үнэг, хярс, мануул, тарвага гэх мэт ан амьтантай. Хээрийн ба усны шувуутай. Хөх уул, Үүлэн хаан, Баян хан, Цагаан чулуут, Дэлгэр булгийн овоо гэх мэт тахилгатай уул овоотой. 1960-1970-аад онуудад газар тариалан эрчимтэй хөгжүүлж, хонийг Байгалийн цаадах үүлдрийн хуцаар эрлийзжүүлсэн. Мөн 1980-аад оноос улсын фондын өвс хаддаг хэд хэдэн механикжсан салаа ажиллаж улсад олон мянган тонн өвс тушааж байв. 1990-ээд оноос САА татан буугдаж өмч хувьчлалаар хэд хэдэн аж ахуйн нэгж болон задарч үндсэн хөрөнгө нь хувьд шилжсэн. Тус суманд одоо "Алтанхан цав", "Дорнын сүрэг", "Улз хатан ижий", Омог эх" зэрэгХХК-дүйлажиллагааявуулжбайна.2005 оны тооллогоор хүн ам нь 1518, өрх 423, засаг захиргааны анхан шатны нэгж 3 баг (Дэлгэр, Цагаан чулуут, Галуут)-т харъяалагддаг. Мөн оны тооллогоор нийт мал 29322 үүнээс тэмээ 103, адуу 3336, үхэр 2990, хонь 14133, ямаа 8760 толгой байна.