Нууц нэр

Нууц нэр (Псевдоним. Pseudonym). Герегийн psеudonymos, pseudos – “худал, санаанаасаа зохиосон”, onoma – “нэр” гэсэн үгнээс гаралтай бөгөөд зохиогч өөрийнхөө бүтээлийг нийтлүүлэхдээ тавьдаг нууц нэр юм. Нууц нэр уран зохиол, сэтгүүл зүйн түүхэнд түгээмэл хэрэглэгддэг. Зарим тийм нууц нэр олон түмний дунд өргөн тархсан байдаг. Тухайлбал, Стендаль –Анри Бейль, М.Горький - А.М.Пешков, Анатоль Франс – Жак Анатоль Тибо, Навааннамжил – Улаан нүдэн г.м. Монголын ууган тогтмол хэвлэл болох “Шинэ толь хэмээх бичиг”, “Нийслэл хүрээний сонин бичиг” сонинд Ж.Цэвээн Мухар огдой, Бэгз, Аюурвашида, Уулын өвгөн, Нофу, Хардорж, Монгол түшмэл, Д.Бодоо Болд-Илд, Бо. Д.Бадрахбаатар Ба., Магсар бэйс Ма. зэрэг нууц нэрээр бүтээлээ бичиж байжээ. Манай сэтгүүлч, зохиолчид нууц нэрийг сэтгүүл зүйн хөгжлийн аль ч үед түгээмэл хэрэглэж байсан. Сэтгүүл зүйд нууц нэрийг үндсэн хоёр шалтгааны улмаас хэрэглэдэг гэж үздэг. 1. Ямар нэгэн улс төрийн болон бусад дарамт шахалт зэрэг бодит шалтгааны улмаас нууц нэр ашигладаг. 2. Сонин, сэтгүүлийн нэг дугаарт нэг зохиогчийн олон материал зэрэг нийтлэгдэх тохиолдолд зарим нийтлэлийг нууц нэрээр гаргадаг. Зарим нууц нэрийн учрыг судлаачид одоо хүртэл тайлж чадаагүй нууц хэвээр үлдсэн байдаг. Тухайлбал, А.Н.Герцений “Хонх” сэтгүүлд нийтлэгдэж байсан “Орос хүн”, Ардын хувьсгалын дараах жилүүдэд гарч байсан манай зарим сонин сэтгүүл дэх янз бүрийн нууц нэр чухам хэн гэдэг зохиогчийн нэр болохыг тогтоогоогүй юм. Нууц нэрийг бүтээх арга барилаас шалтгаалан аллоним (бусад хүний жинхэнэ нэрийг ашиглах), анаграмм (өөрийнхөө нэрийн үсгүүдийг ашиглан шинэ нэр бүтээх), ананим (нэрийг хамгийн сүүлчийн үсгээс нь эхэлж байрлуулах замаар үүссэн нэр), астроним (од болон бусад тэмдэгтээр тэмдэглэсэн нэр), криптоним (овог нэрийн эхний үсэг болон аль нэг үсгийг сонгох замаар үүссэн нэр) гэх зэргээр ангилдаг.