Мэргэжлийн бокс

Мэргэжлийн бокс (англи. Professional boxing)- тулааны спорт бөгөөд мэргэжлийн спорт юм. Мэргэжлийн тамирчид рингэнд төлбөртэй тоглох, эсвэл төлбөртэй спарринг хийх зэргээр цалин хөлс хэлбэрээр мөнгө олох арга замтай байдгаараа сонирхогч тамирчдаас ялгаатай байдаг юм. Сонирхогчид зөвхөн төрийн, хотын болон их сургуулийн тэтгэлэг, урамшууллын шагнал авах боломжтой байдаг.

Дэг, журам

Мэргэжлийн боксчид сонирхогчдын боксын тэмцээнд оролцох боломжгүй, сонирхогчид мэргэжлийн тэмцээнд оролцсон л бол сонирхогч гэдэг статусаа алддаг. Тэмцээний гадуурх сонирхогчдын бокс нь насны хязгаарлалтгүй бөгөөд ихэвчлэн 12 наснаас эхлэн хүүхдүүд тэмцээнд оролцохыг зөвшөөрдөг. Хүмүүс боксоор 16-20 настайгаасаа мэргэжлийн түвшинд хичээллэдэг. Мэргэжлийн боксын насны хязгаар нь тухайн зохицуулалтын байгууллагын дүрэм журмаас хамаарна.

Мэргэжлийн боксчдын тулаан 17 жинд болдог. Удахгүй болох тулалдаанд оролцогчдын жинг хянах ажлыг удирдагч тулаан эхлэхээс 24-8 цагийн өмнө хийдэг. Жинлэх цаг хугацааг тулааныг зохион байгуулагч тогтоодог. Мэргэжлийн боксчдын жинг ихэвчлэн тэдний төлөөлөгчид, хэвлэлүүд, заримдаа үзэгчдийг байлцуулан цахим эсвэл эмнэлгийн жингээр хэмждэг бөгөөд энэ журам нь үндсэн шоуны бэлтгэл болдог.

Хэрэв боксчны жин тухайн тоглолтонд зарласан ангилалд тохирохгүй байвал жингээ хэвийн хэмжээнд нь оруулахын тулд 1 цагийн хугацаа өгдөг. Хэрэв түүний хүчин чармайлтыг үл харгалзан жиндээ таарахгүй байвал удахгүй болох тулаан зарчмын хувьд цуцлагдах андар магадлалтай юм. Гэсэн хэдий ч ялалт нь түүний рейтингийг өсгөх үндэслэл болохгүй.

Мэргэжлийн тулаан сонирхогчдынхоос хамаагүй урт үргэлжилдэг. Тэд 10-аас 12 раунд хүртэл үргэлжилдэг боловч туршлага багатай боксчдын хувьд 10-аас доош раундтай тулалдаан хийдэг. 20-р зууны эхэн үе хүртэл тооны хувьд хязгааргүй тулаанууд байсан. Тэд ихэвчлэн боксчдын аль нэгийг нокаутаар эсвэл шүүгч тулааныг зогсоосноор төгсдөг байсан. Сүүлд дээд хязгаарыг 15 раунд болгохоор шийдсэн байна.

Мэргэжлийн боксын хувьд хамгаалалтын дуулга өмсөхийг хориглодог ч нэг боксчин гэмтлийн улмаас өөрийгөө хамгаалж чадахгүй болсон гэж шүүгч үзвэл тулааныг зогсоож болно. Энэ тохиолдолд өрсөлдөгчөө техникийн нокаутаар ялагч гэж зарлана. Энэ шалтгааны улмаас боксчид ихэвчлэн шүүгчийг тулааныг зогсоохоос өмнө цус алдалтыг зогсоох үүрэгтэй мэргэжилтнүүдийг (cutmen) хөлсөлж авдаг. Сонирхогчдоос ялгаатай нь мэргэжлийн боксчид бэлхүүс хүртэл нүцгэн тулалддаг.

Мэргэжлийн боксын оноог урвуугаар тоолдог. Раунд бүрийн эхэнд рингэнд гарч буй хоёр боксчин тус бүр 10 оноотой байдаг. Энэ тойрогт хэн ялахыг хараат бус 3 шүүгч гаргана. Дараагийн шатанд ялагч 10 оноогоо хадгалж, хожигдсон нь 9 оноо (1 оноо дутуу) авч, 10-9-ийн нэг тойрогт оноог бүрдүүлнэ.

Хэрэв боксчдын аль нэг нь нокдаунд орвол түүнээс хоёр оноо хасч, тойрог 10-8 оноогоор (нэг нокдаунаар) дуусна. Дахин дахин унагавал нэмэлт оноо хасагдана. Өөрөөр хэлбэл, боксчин хоёр удаа унасан бол оноо 10-7, гурван удаа бол 10-6 болно. Ховор тохиолдолд унасан боксчин раундад ялах тохиолдол гардаг юм.

Мэргэжлийн боксын байгууллагууд

• Дэлхийн боксын зөвлөл (англи. World Boxing Council; WBC)
• Дэлхийн боксын холбоо (англи. World Boxing Association; WBA)
• Олон улсын боксын холбоо (англи. International Boxing Federation; IBF)
• Дэлхийн боксын байгууллага (англи. World Boxing Organization WBO)
• Олон улсын боксын байгууллага (англи. International Boxing Organization; IBO)
• Дэлхийн мэргэжлийн боксын холбоо (WPBF)
• Дэлхийн боксын холбоо (WBF)
• Пан Азийн боксын холбоо (PABA)