Далайн экосистем

Далайн экосистем нь дэлхийн усны экосистемийн хамгийн том нь бөгөөд давс ихтэй усанд оршдог. Энэ систем нь давсны агууламж багатай цэнгэг усны экосистемээс ялгаатай. Далайн ус нь дэлхийн гадаргуйн 70 гаруй хувийг эзэлдэг бөгөөд дэлхийн усан хангамжийн 97 гаруй хувийг, дэлхий дээрх амьдрахад тохиромжтой орон зайн 90%-ийг эзэлдэг. Далайн усны давсжилт дунджаар мянган усны молекул тутамд 35 хувь байдаг. Бодит давсжилт далайн өөр өөр экосистемд харилцан адилгүй байдаг.

Далайн экосистемийг усны гүн, эрэг орчмын онцлогоос хамааран олон бүсэд хувааж болно. Далайн бүсэд нь халим, акул, туна зэрэг амьтад амьдардаг далайн өргөн уудам хэсэг юм. Далайн бүс нь олон сээр нуруугүй амьтад амьдардаг усан доорх субстратуудаас бүрддэг. Далайн түрлэгийн бүс нь өндөр ба нам түрлэгийн хоорондох хэсэг юм. Эргийн ойролцоох бусад бүсэд шаварлаг, далайн өвсний нуга, мангро, чулуурхаг далайн давалгааны систем, давслаг намаг, шүрэн хад, далайн эрэг зэрэг болно. Усны гүнд химосинтетик хүхрийн бактери нь хүнсний торны суурийг бүрдүүлдэг гидротермаль нүхнүүд үүсгэж болно.

Далайн экосистем нь тэдгээртэй холбоотой организмуудын биологийн нэгдэл, тэдгээрийн физик орчинд тодорхойлогддог. Далайн экосистемд байдаг организмын ангилалд хүрэн замаг, динофлагеллат, шүр, толгой хөлт, echinoderms, акул орно.

Далайн экосистем нь дэлхийн хүн амын нэлээд хэсэгт экосистемийн үйлчилгээ нь чухал эх үүсвэр, хоол хүнс, ажлын байранд нөлөөлдөг юм. Далайн экосистемийг ашиглаж байгаа хүмүүс, далайн экосистемийн бохирдол нь эдгээр экосистемийн тогтвортой байдалд ихээхэн аюул учруулж байна. Далайн экосистемтэй холбоотой байгаль орчны асуудалд далайн нөөцийг тогтворгүй ашиглах (жишээ нь зарим зүйл загасыг хэт их загасчлал), далайн бохирдол, уур амьсгалын өөрчлөлт, эрэг орчмын газруудад барилга байгууламж барих зэрэг орно. Түүгээр ч зогсохгүй дэлхийн дулаарлыг үүсгэдэг нүүрстөрөгчийн давхар исэл болон дэлхийн дулаарлын улмаас хуримтлагдсан дулааны ихэнх хэсэг нь далайд шингэж, далайн химийн найрлага нь далайн хүчиллэгжилт зэрэг үйл явцаар өөрчлөгдөж, улмаар далайн экосистемд заналхийлж байна.