Аммонийн сульфат

Аммонийн сульфат буюу хүхэр хүчлийн аммони ((NH₄)₂SO₄) нь хүхрийн хүчлийн давхар аммонийн давс.

Аммонийн сульфат

Нэр
IUPAC нэрs Аммонийн тетраоксосульфат (VI) Ammonium tetraoxosulfate (VI)
Өөр нэр Аммонийн сульфат Аммонийн сульфат (2:1) Диаммонийн сульфат Хүхэр хүчлийн диаммонийн давс Маскагнит Актамастер Доламин
Ерөнхий
CAS бүртгэлийн дугаар	7783-20-2 Y
ChemSpider	22944 Y
Jmol-3D зураг	Зураг
KEGG	D08853 Y
UNII	SU46BAM238 Y
InChI InChI=1S/2H3N.H2O4S/c;;1-5(2,3)4/h2*1H3;(H2,1,2,3,4) Y Key: BFNBIHQBYMNNAN-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/2H3N.H2O4S/c;;1-5(2,3)4/h2*1H3;(H2,1,2,3,4) Key: BFNBIHQBYMNNAN-UHFFFAOYAI
SMILES O=S(=O)(O)O.N.N
Шинж чанар
Химийн томъёо	(NH4)2SO4
Моль масс	132.14 g/mol
Гадаад байдал	Цагаан, жижиг гигроскоп үрэл эсвэл талст.
Нягт	1.769 g/cm3 (20 °C)
Хайлах температур	235 to 280 °C (455 to 536 °F; 508 to 553 K) (decomposes)
Усанд уусдаг эсэх	70.6 g/100 mL (0 °C) 74.4 g/100 mL (20 °C) 103.8 g/100 mL (100 °C)
Уусалт:	ацетон, спирт ба эфирт уусдаггүй
Харьцангуй чийгшилийн хязгаар	79.2% (30 °C)
Аюултай нөхцөл
NFPA 704	1 2 0
Дөл авалцах температур	Шатдаггүй
Үхлийн тун эсвэл концентраци:
LD50 (Медиан тун)	2840 mg/kg, Харх (амаар)
Хамааралтай нэгдлүүд
Анионууд	Аммонийн тиосульфат Аммонийн сульфит Аммонийн бисульфат Аммонийн персульфат
Катионууд	Натрийн сульфат Калийн сульфат
Бусад	Төмрийн(II) аммонийн сульфат
Өөрөөр тодотгож заагаагүй бол бодисуудын хэвийн төлөв (25 °C [77 °F], 100 kPa) дахь үзүүлэлтүүд.
Y шалгах (what is: Y/N?)
Мэдээлэлийн хайрцагны эх сурвалж

Шинж чанар

Усанд сайн уусдаг, ацетон, этанол, эфирт уусдаггүй, өнгөгүй талст.

Гарган авах

Лабораторийн нөхцөлд концентрацижуулсан аммиакийн уусмалыг концентрацижуулсан хүхрийн хүчилээр үйлчлэн аммонийн сульфатыг гарган авдаг.

${\mathsf {2NH_{3}+H_{2}SO_{4}\rightarrow (NH_{4})_{2}SO_{4}}}$

Химийн үйлдвэрлэлд түгээмэл ашиглагддаг аммонийн сульфатыг гарган авах аргууд: хүхрийн хүчлийг синтетик аммиакаар саармагжуулах; коксын хийн аммиакийг ялган авч хүхрийн хүчилтэй урвалд оруулах; гипсийг аммонийн карбонатын уусмалаар үйлчлэх; капролактамын үйлдвэрлэлийн хаягдлыг боловсруулан гарган авах. Аммонийн сульфатыг гарган авах олон өөр аргууд бий. Жишээ нь: цахилгаан станцын ба хүхрийн хүчлийн үйлдвэрлэлийн утааг аммиакийн хийгээр үйлчлэхэд утаанд агуулагдаж буй хүхрийн ислүүд янз бүрийн аммонийн давсуудыг үүсгэдэг.

Хэрэглээ

Азот ба хүхэр агуулсан, усанд сайн уусдаг эрдэс бордоо (21% азот ба 24% хүхэр). Гигроскоп чанар багатай учир удаан хадгалахад нунтаг чанараа алддаггүй. Азот ба хүхэр нь уураг ба амин хүчлүүдийн бүтцэд ордог, тариалангийн ургамлуудын чухал тэжээл.

Аммонийн сульфатыг вискозын даавууг үйлдвэрлэх, биохимид уургийг цэвэрлэх, элетролизийн аргаар марганцыг гарган авахад ихээр ашигладаг. Мөн хүнсний үйлдвэрлэлд E517 гэдэг нэртэйгээр хүнсний нэмэлт болгон хэрэглэдэг.