Цөмийн хурдасгуур
Цөмийн хурдасгуур нь цахилгаан соронзон орны тусламжтайгаар цэнэглэгдсэн жижиг хэсгийг маш өндөр хурд, энерги болгон хөдөлгөж, тодорхой цацрагт байлгадаг машин юм.
Том хурдасгуурыг жижиг хэсгийн физикийн суурь судалгаанд ашигладаг. Одоогоор ажиллаж байгаа хамгийн том хурдасгуур бол CERN-ийн удирддаг Швейцарийн Женев хотын ойролцоох Том Адрон Коллайдер (LHC) юм. Энэ нь хоёр протон цацрагийг 6.5 ТэВ эрчим хүч болгон хурдасгаж, 13 ТэВ-ийн массын төвийн энергийг мөргөлдүүлэх чадвартай мөргөлдүүлэгч хурдасгуур юм. Бусад хүчирхэг хурдасгуурууд нь Нью-Йорк дахь Brookhaven National Laboratory дахь RHIC ба өмнөх нь Иллинойс мужийн Батавиа мужийн Фермилаб дахь Теватрон юм. Хурдасгуурыг мөн хурайнгуулсан физикийн судалгаанд синхротрон гэрлийн эх үүсвэр болгон ашигладаг. Жижиг хэсгүүдийн хурдасгууруудыг онкологийн зорилгоор жижиг хэсгийн засал, эмнэлгийн оношлогоонд радиоизотоп үйлдвэрлэх, хагас дамжуулагч үйлдвэрлэх ион суулгац, радио нүүрстөрөгч зэрэг ховор изотопыг хэмжихэд хурдасгагч масс спектрометр зэрэг өргөн хүрээний хэрэглээнд ашигладаг. Одоогийн байдлаар дэлхий даяар 30,000 гаруй хурдасгуур ажиллаж байна.