Иргэний болон улс төрийн эрх
Иргэний болон улс төрийн эрх гэдэг нь засгийн газар, нийгмийн байгууллагууд хувь хүний эрх чөлөөг зөрчихөөс хамгаалдаг эрхийн ангилал юм. Тэд нийгэм, төрийн болон улс төрийн амьдралд оролцох эрхийг баталгаажуулдаг.
Иргэний эрх нь ерөнхийдөө хүмүүсийн бие махбодийн болон оюун санааны бүрэн бүтэн байдал, амь нас, аюулгүй байдлыг хангах; хүйс, арьсны өнгө, бэлгийн чиг баримжаа[1], үндэсний гарал үүсэл, арьсны өнгө, нас, улс төрийн харьяалал, үндэс угсаа, нийгмийн анги, шашин шүтлэг, хөгжлийн бэрхшээлтэй гэх мэт үндэслэлээр ялгаварлан гадуурхалаас хамгаалагдах[2][3]; хувийн нууц болон хувь хүний үзэл бодол, үг хэлэх, шашин шүтлэг, хэвлэл, цуглаан хийх, хөдөлгөөн хийх эрх чөлөө.
Улс төрийн эрхүүдэд яллагдагчийн эрх, тэр дундаа шударга шүүхээр шүүлгэх эрх зэрэг хуулийн шударга ёс (үйл явцийн шударга байдал) багтана: хохирлыг барагдуулах эсвэл хууль ёсны арга хэмжээ авах эрх; эвлэлдэн нэгдэх эрх чөлөө, цуглаан хийх эрх, өргөдөл гаргах эрх, өөрийгөө хамгаалах эрх, сонгох эрх зэрэг иргэний нийгэм, улс төрд саналаа өгөх эрх.
Иргэний болон улс төрийн эрх нь олон улсын хүний эрхийн анхны бөгөөд үндсэн хэсгийг бүрдүүлдэг[4]. Эдгээр нь 1948 оны Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын эхний хэсгийг (хоёр дахь хэсгийг эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхүүд агуулдаг) бүрдүүлдэг.
- ↑ Minter, Shannon Price (2018-11-22), "Belief and Belonging", Religious Freedom, LGBT Rights, and the Prospects for Common Ground, Cambridge University Press, pp. 38–55, retrieved 2024-01-16
- ↑ "Civil Rights Act (1964)", African American Studies Center, Oxford University Press, 2009-09-30, retrieved 2024-01-16
- ↑ "Americans with Disabilities Act of 1990", SpringerReference, Berlin/Heidelberg: Springer-Verlag, retrieved 2024-01-16
- ↑ Hannum, Hurst (1987-04). "The Lawful Rights of Mankind: An Introduction to the International Legal Code of Human Rights. By Paul Sieghart. Oxford and New York: Oxford University Press, 1985. Pp. xviii, 252. Indexes. $15.95". American Journal of International Law. 81 (2): 488–490. doi:10.2307/2202438. ISSN 0002-9300.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help)